Gwaith Goronwy Owen Cyf II/Cywydd i Ieuan Brydydd Hir

Gwaith Goronwy Owen Cyf II

gan Goronwy Owen

golygwyd gan Owen Morgan Edwards

CYWYDD I IEUAN BRYDYDD HIR.

WYNFAN a fu o'r cynfyd
Gan y beirdd ar goegni byd;
Tra fo llên, ac awenydd,
A chân fwyn, achwyn a fydd.
Gwyfyn, du elyn dilyth
Awen, yw Cenfigen fyth:
Cenfigen ac awenydd
Ym mhob llin finfin a fydd.
O dwf llawn dwy efell ynt;
O chredi, dwy chwaer ydynt;
Dwy na wnaed i dynnu n' ol;
Dwy ydynt, pwy a'u didol?
Ni wneir o fron anaraul
Ond cysgod, er rhod yr haul.
A diwad ydyw, Ieuan,
Bron sydd na chydfydd â chân.
Wrth Homer wiw gerddber gynt,
Gwyddost, mor eiddig oeddynt;
Hurtaf o ddyn a'i hortiai,
Miwail ei fydr, aml ei fai;
Gwall oedd ei gerdd, pencerdd per,
Os coeliwn Soyl ysceler.
Maro a orug mowrwaith;
Bas y gwyl Bawas y gwaith.
Ni pharchwyd gradd o naddun;
Mawr oedd cas Horas ei hun.
Er Dofydd, pwy wr difai
A fu 'rioed na feio rai?
Bu gylus gwaith Mab Gwilym,
Ai gerdd gref, agwrdd ei grym.
Pawb a'i cenfydd, o bydd bai,
A bawddyn, er na byddai.

A diau, boed gau, bid gwir,
Buan ar fardd y beïir.
E geir, heb law 'r offeiriad,
Gan bron yn dwyn gwŷn a brad;
Milweis eiddig, mal Suddas,
Heb son am Dregaron gas.
Dos trwy glod rhagod er hyn,
Heria bob coeg ddihiryn,
A dilyn fyth hyd elawr
O hyd y gelfyddyd fawr.
Od oes wŷr å drygfoes draw
Afrywiog i'n difriaw,
Cawn yn hwyr gan eu hwyrion,
Na roes y ddihiroes hon.

ENGLYNION O GLOD I'R DELYN.

ELYN i bob dyn doniawl—ddifaswedd
Ydoedd fiwsig nefawl;
Telyn fwyngan, ddiddanawl,
Llais telyn a ddychryn ddiawl.

Nid oes hawl i ddiawl ar ddyn—mwyn cywraint,
Y mae'n curo'r gelyn;
Bwriwyd o Saul ysbryd syn
Diawlaidd, wrth ganu'r delyn.

CYWYDD I DYWYSAWG CYMRU

Gwedi ei gyfieithu o'r un Lladin a ysgrifenwyd gan
Christopher Smart.

Pwy ddysg im'—pa dduwies gain—
Wir araith i arwyrain
Gwraf edlin breninwawr,
Blaenllin Cymru, fyddin fawr?
Ai rhaid Awen gymengoeg
O drum Parnassus, gwlad Roeg?
Cyfarch cerddbêr Bieriaid
Am achles, hoff les, a phlaid?
Ni cheisiaf—nid af i'w dud—
Glod o elldydd gwlad alldud;
Ofer y daith, afraid oedd;
Mwyneiddiach yw 'n mynyddoedd,
Lle mae Awen ddiweniaith,
Gelfydd, ym mhob mynydd maith,
Na wna 'n eglur, neu 'n wiwglod,
Ond da, a ryglydda glod.
Pan danwyd poenau dunych.
A braw du 'n ael Brydain wych,
Pan aeth Fredrig i drigias
Da iawn fro Duw nef a'i ras,
Rhoe Gymru hen uchenaid;
A thrwm o bob cwm y caid
Trystlais yn ateb tristlef
Prydain, ac wylofain lef.
O'r tristwch duoer trosti
Nid hawdd y dihunawdd hi,
Fal meillion i hinon haf
O rew—wynt hir oer auaf;
Iach wladwyr eilchwyl ydym
Oll yn awr, a llawen ym;
Ni fu wlad o'i Phenadur
Falchach, ar ol garwach gur

Nodiadau