Gwaith Sion Cent/Y Cyfaillt

Gwaith Sion Cent

gan Siôn Cent

golygwyd gan Thomas Matthews

XII.

Y CYFAILLT.

LLYMA'R twrf, lle mae'r terfyn,
Llyma waeth-waeth difaeth dyn;
Waeth-waeth fydd y byd weithan,
Hyd dydd brawd medd tafawd tân.
Nid cofawdr neb, nid cyfun.
Nid oes iawn gyfaillt ond un.

Natur drwg mewn difwg du,
I hunain a wna hynny;
Un natur yw lle naitiau,
A rhew gyfeillach i rai;

Llwydrew ni phery lledrad
Y min gwlyb, deirnos mewn gwlad;
Cyfeillach eglurach glos
Dynion ni phery dwy-nos,
O duellir lles dwyllun,
Nid oes iawn gyfaillt ond un.

Gwir fu gynt, gwae erfai gâr,
I Dduw felldigo y ddaear;
O'r ddaear goeg ddiwair gam
I henyw pawb o honam,
A'i natur, lle henwir hi,
A sydd ynnom yn soddi;
Gormodd, medd rhai, myn Garmon,
Yn neutu rhai yw natur hon.
Ni wnaf i, ormodd wrafun,
Nid oes iawn gyfaillt ond un.

Ni ellir mwy ymddiried
Na llw ar grair na llwyr gred,
Nag estron 'nawr nac ystryw,
Na da, na byd, na dyn byw;
Ni ddichon brawd, gŵr tlawd-gall,
Na'r llaw ymddiried i'r llall;
Er pwyth byd, er peth bydawl,
Er da o dda a'r dyn i ddiawl,
Nis gomedd naws esgymun,
Nid oes iawn gyfaillt ond un.

Profais i megis prifardd,
Pawb o'r byd, wr hyfryd hardd.
Profais yn rhwydd arglwyddi
Tlawd, cyfoethog, rhywiog rhi.
"Nid cymwys gwyr eglwysig,"
Medd Duw i hunan, mewn dig.
Merched, gwragedd bonedd byd,
Meibion, plant ieuanc mebyd,

Nid cywir gradd o naddun,
Nid oes iawn gyfaillt ond un.

Er neb, ni thorres Iesu
I lân gyfeillach â'i lu.
Pwy'r glew a gymer pur glod.
Angeu dros gyfaillt yng-nghod?
Pwy erbynawdd pur bennaeth?
Pwy'r ddau a wnai,—un a'i gwnaeth.
Ni thry wyneb er nebun,
Nid oes iawn gyfaillt ond un.

Rhai a ry serch ar ferched,
Ereill ar gyfaill aur ged;
Rhai ar aur, rhai ar arian,
Rhai ar olud, fy myd mân.
Minnau o'm serch a'm anwyl,
O'm cardawd hyd dyddbrawd hwyl;
A'm henaid âf i'm hunan,
A rôf i'm cyfaillt o ran.
Pan ddel cythreuliaid plaidawr,
A'u llef i gyd hyd y llawr,
Pwy a'm ceidw y'm pum cadair?
Pwy rhag fy myned i'r pair?
Duw o'm cof sy dda i ofyn,
Nid oes iawn gyfaillt ond un.

Nodiadau