Gwaith Sion Cent/Yr Wyth Dial

Gwaith Sion Cent

gan Siôn Cent

golygwyd gan Thomas Matthews

XXIX.

YR WYTH DIAL.

YSTUDIO yddwyf, was didwyll,
Ystad y byd, ystod bwyll,
Astud boen, ystod benyd,
Ystad beirdd yw 'studio byd.
Astrus erioed mewn ystryw,
Ystyr y byd ynfyd yw—
Llawn dialedd, llawn dolur,
Llawn llid, llawn gofid, llawn cur.

Cyntaf dial, medd Saleg,
Erioed fu er dysgu deg,
Dyrr Lusiffer diraid,
O'r nef, lle'r oedd fawr i naid;
Uchaf angel heb Geli,
Euraid i fodd erioed fu;

A meistr oedd ym Mwstr Ion,
Yng ngolwg yr angylion;
Tegach na'r haul, gythraul gi
O'r diwedd, yn oer dewi.
Cwympawdd ym marn lleidr campus,
Ef o'i grefydd frydd ar frys.

A'r ail gofal, dial dwys,
Brwydr Addaf o baradwys.

Dial trydydd, cynnydd cwyn,
Yn amser Noe iawn ymswyn,
Boddes yr holl fyd byddar,
Onid wyth canllwyth a'u câr.
Noë a'i blant, cwbl foliant côr,
A'i gwraged hwynt, myn Grygor,
Rannodd y byd ennyd awr,
Noë a'i dri mab yn dramawr,
Sem, Asia, swm a esyd,
Hainar bair hanner y byd;
Cain, Affrica, cawr cymwys;
Siaffeth, Ewropia dda, ddwys.
Aeth pob gwlad, gad gydiad,
Tyfu fwy-fwy, planwy plaid.

Dial pedwrydd dwyawl
Pabilwn dŵr, pob elyn diawl,
Ar faes Enar oer fesur,
A main y gwnaethbwyd y mur,
Trwy gyngor lle trig angeu,
Nemrwth gawr 'n i 'myriaeth gau;
Dwy leg oedd hyd, bryd bradwr,
I'r nen o'r talcen i'r tŵr.
Yno symudawdd anadl.
Y byd oll ddidoll o ddadl.

Pedair ugein-iaith, myn Pedr,
A dwy hefyd, da hyfedr.
Er maint hyn, meddynt i mi,
Bwnn sor oedd o ben seiri.

Llyma'r ieithau llwm aruthr,
Cyntaf ond un eithaf uthr,—
Iaith Groeg, wyth a grewyd,
Dardan fab i leian lwyd,
Fab Siaffeth, lle pregethian,
Fab Noe deg, fab Lameg lân;
Gomer, fab hyber hoewbant,
Fab Sem, fab Noe hen, fab sant;
Cyff Ebryw, cyff saethryw son,
A gwiw Dduw ag Iddewon,
Proffwydi a'r padrieirch,
A Sem drwy eiriol a seirch;
Sacso lâs, cyff y Saeson,
Fab Niconys, dilys dôn
Fab Elami, rhi roddlawn,
Fab Sem, fab Noe ddwywedd ddawn;
Sarbistanum, drwm dramwy
Tabor wlad yw i'w hâd hwy;
Galer a Ffrainc, fab Geleras,
Fab Twrcwm, Siaffeth lwm lâs.
Llyma'r achau, heidiau hil,
Ewropia wiw, a'r epil.

Llin mab trydydd, dedwydd dysg,
Cam, Affrica o'r cymysg;
Sethrym fab Nemrwth sathrydd
Fab Nef, fab Cam ddinam ddydd;
Llin holl blant Agramantes,
A llin Ystelna a'i llês;
Hael fab Sythal mal milwr,
Fab Nef, fab Cam, derfflam dŵr;

Cyff Persarum drwm drimis
A chyff Vrabia a Chis;
Selan fab Caenan annoeth—
Wyr Mezran, wr Caenan coeth;
Cyff y cewri, rhi rhiwael,
A'r seirff a'r ogodes hael.

Pumed trofa cwbl pla cam,
O braff yn amser Abram.
Pump dinas ffol i helynt,—
Sodma a Gomorra gynt;
A dinasoedd dref nefawl,
Saban, Segor, maenor mawl,
Llosged oll, rif llysgiaid od,
Bychain a mawr, am bechod.

Chweched dial gofal-lysg
Tân gwyllt o'r wybr, ryw lwybr lysg.

Seithfed dial ynial oedd,
Mae y Beibl, mwynion bobloedd,
Deuddeg breniniaeth gaeth gôr,
Ar ugain, gynt, a rhagor,
A laddodd Sioswy loew-ddoeth,
I gyd o arch Iehofa goeth,
Gwyr, gwragedd, plant, sant synwyr,
A lladd 'nifeiliaid yn llwyr.

Dial wythfed, ged gadarn,
A diwedd byd yw dydd barn.
Yn Siosaffad, hab wadu,
Y farn a fydd, y dydd du;
Pan ddelom mewn poen dolur,
I gyd gerbron Duw o gur.
Yno y cryn yn un cri,
Llin uchel yn llawn ochi.

Dy nawdd, Arglwydd, dan addef,
Dy nerth un Mab Duw o'r nef,
Dy fersi yn dy farsoedd,
Dy garennydd, ufudd oedd,
Rhag myned, osged asgen,
Asau i mi, Iesu,Amen.

Nodiadau