Gwaith ap Vychan/Yr Amnoeddau

← Ar fedd Gwr Ieuanc

Gwaith ap Vychan gan Robert Thomas (Ap Vychan) golygwyd gan Owen Morgan Edwards

Hen Gristion

YR AMNOEDDAU.

Y MYNYDDOEDD i'r Amnoeddau—godwyd
Yn gedyrn ragfuriau;
A main di-goll myn Duw gau,—rhag stormydd
A hyll dywydd, yr holl adwyau.

Dan gysgod llaes fargodion—a nodded.
Y mynyddau meithion
Y llech y bugeiliaid llon,—yn dawel,
O fewn tai isel, heb fawr fanteision.

Nid oes restr o ffenestri i'r annedd,
Na'r un porth cerf-feini,
Yn ddarn hardd, er addurn i
Wyth sir, yng ngwaith y seiri.

A gwael iawn yw y goleuni—a geir
Gan y fath ffenestri;
Pob ystafell, hell yw hi,
A hirnos oesoedd arni.

Mawn duon mewn du auaf— a mynych
Bren mawnog o'r duaf,
Dry yr oerflin hin yn fwyn haf
A'r aelwyd y man siriolaf.

Ymennyn a wna pren mawnog—ar hyd
Yr alch fo'n fawn-lwythog:
Gwneir mawr dân nes y cân côg,
Drwy waenydd, ei mydr enwog.

Wele, cwn y bugail cu—orweddant
Yn rhwydd iawn i gysgu.
Yn y gwres, gan ymgrasu;
A throell, gyda ei maith ru,

Yn eu siriol groesawu—heb arswyd
I hwylio at aelwyd hael y teulu.

Y mae'r uwd mewn mawrhydi—ar y bwrdd.
Er i bawb gael torri
Ei angen; a fferf frwynen o fri—'n rhad,
Un o hardd luniad, inwn rydd oleuni.

Yn y barth, ar ol ymborthi—eu gwaith
I gyd fydd addoli;
Egwyddor mawl a gweddi—a welwyd
Ar eu haelwyd yn eu hir reoli.

Gyrwynt, ar rew ac eira—ar y ty
Ac ar y tir ruthra;
Y defaid gânt eu difa
O dan luwch cadwynol ia.

Yna, drwy ganol andwyol dywydd,
Yr a bugeiliaid, o gwrr bwygilydd,
O awch, i fywiog chwilio lluwchfeydd,
Yn lleoedd pantiog agenog gwennydd,
Er rhoi y caethion yn rhydd—drwy'r holl bau,
Torlannau a mannau dyinion mynydd.

Yn y nos ceir hanesion—gwaith y dydd,
Gweithio dan luwchfaon,
A gwared defaid gwirion,
Nes bai'r lle yn asbri llon.

Ond nefoedd i'r Amnoeddan—ydyw'r haf
Wedi'r holl ddryghinau;
Ba wlad rydd harddach blodau,
Neu fan hoff i'w llawn fwynhan!

Cofio'r wyf wraig gyfrifol—yn y lle,
Yn llawn sel grefyddol;
Drosof finnau, flynyddau'n ol,
Y gweddiai y wraig dduwiol.

Cadw Ysgol Sabbathol bu,
At alwad pawb o'r teulu.

Moddion gras addas oeddynt—yn dra phell
Draw, a ffyrdd drwg iddynt:
Eto, cyrchai hi atynt,
Er golwg oer, gwlaw a gwynt.

Ireiddlawn fo ei gorweddle,
A heddwch i'w llwch yn y lle.