Hanes y Bibl Cymraeg/Rhagymadrodd

Hanes y Bibl Cymraeg

gan Thomas Levi

RHAGYMADRODD.

DIAMMHEU y bydd yn dda gan y darllenydd Cymreig gael crynodeb byr o hanes y BIBL CYMRAEG, a'r ymdrechion clodfawr a wnaed gan ein tadau i'w gyfieithu, ei argraphu, a'i ledaenu. Yr ydym yn ddyledus am ein hyfforddiant yn hanes y Bibl, a hanes bywyd ei gyfieithwyr a'i ledaenwyr, i amryw awduron , megys "Llyfryddiaeth y Cymry"—"Cymru,"—"Gwyddoniadur" &c.; ond yn benaf am y cyfieithiadau i "Welsh Versions and Editions of the Bible," gan Dr. Thos. Llewelyn, 1768. Buom yn y British Museum yn darllen ac yn cydmaru yr argraphiadau cyntaf o Destament Salesbury, a Biblau Dr. Morgan a Dr. Parry ac eraill; ac yr oedd yn llawen iawn genym gael yno y fath gronfa ragorol o hen lyfrau Cymraeg, mewn llawysgrifau yn gystal ag mewn print. Mae yno faes ardderchog yn aros Hanesydd Cymreig i ddyfod i'w chwilio, a chasglu ei ffrwythau.

Yn y gyfrol fechan hon, yr oeddem dan orfod i fod yn fyr. Ond gwnaethom ein goreu i roddi hanes mor gywir ac mor gyflawn ag oedd yn bosibl. Hyderwn y bydd darlleniad y llyfr, a'r olwg a rydd ar ofal Rhagluniaeth ddwyfol am genedl y Cymry, yn darparu dynion cymhwys i drosglwyddo y gyfrol werthfawr—Gair y Bywyd—i'w dwylaw, yn adgoffa i ni ein rhwymedigaethau i'r Arglwydd. Dymunem hefyd iddo gadarnhau ein ffydd yn y Bibl, ac ail enyn ein cariad ato; fel y byddo i werin ein gwlad ei dderbyn fel gair Duw, pwyso ar ei dystiolaethau cedyrn, ac ymdrechu fwyfwy i weithio allan ei egwyddorion gogoneddus mewn bywyd ac ymarweddiad sanctaidd.

ABERTAWY: Mai 1875.

Nodiadau