Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)/Gwledd Belsassar I—Llais y proffwyd

← Gwledd Belsassar I—Cwyno am Seion

Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd) golygwyd gan Owen Morgan Edwards

Gwledd Belsassar I—Swn byddin Cyrus →

Llais y Proffwyd.

Yna deuai rhyw broffwyd eon—draw
O'r dref at yr afon,
I draddawd ymadroddion,
Er gwellhau briwiau eu bron.

Ar orsaf lâs y safai,—ac ato
Yn gytun y cyrchai,
Heb un yn goll, yr holl rai;
A'r gŵr mal hyn 'r agorai.

"O chwi, hil Abram, 'styriwch lwybrau
Jehofa, a'i ddidwyll ryfeddodau.
Eich ynfyd fywyd, a'ch anfad feiau,
A dyrrai y llid a'r holl drallodau

Sydd yn disgyn, peunydd, ar eich pennau
Yma, o gyrraedd Caersalem gaerau.

"Cyndyn, anhydyn, fu eich eneidiau,
Gan niweidio gweis Duw a'i genhadau;
Gwadu eu gwiredd, a gwawdio'u geiriau,
A'u bwrw i ddyfnion chwerwon garcharau:
A byw chwed'yn mewn erchyll bechodau,
A rhoi addoliad i bob rhyw ddelwau.

"Rhoddasoch i Moloch, a'i fflam aelau,
Eich meibion tirion, yn faith bentyrrau:
Ac er trymion fygythion, ac aethau,
A mawr-res hynod o ymrysonau,
A Duw'n ei fawredd yn codi'n forau,
A rhoi llîn ar lîn o'i dduwiol enau;
Arfeddyd pob rhyw foddau—i droi'n ol
Dorau gelynol eich dur galonnau;

"Oll, er hyn, dryllio yr iau,
Och waeth-waeth a wnaech chwithau;
Yna Duw a'ch gadawodd
I'ch rhwysg, i fyny fe'ch rhodd,
I ddod yn wael ddiadell,
Mor isel, i Babel bell.

"Eto rhagorol Dduw trugarawg
Yw Llywydd Israel, a galluawg.
Ni fydd hwyr i faddeu i'r euawg,
A adawo'i feiau andwyawg.
Y mae yn ei natur dosturiawg
Radau foroedd i'r edifeiriawg.
Ac er iddo mewn dig gorhaeddawg
Ein rhoi yn nwylaw estron halawg,
A'n gyrru mal defaid gwasgarawg,
O araul fryniau Israel freiniawg;

Er hyn ni phery yr hawg—i'n cosbi,
A'n trallodi a'i ddigter llidiawg.

"Gan hyn, hil Iago, na wan lewygwch
O dan farnau Ion cyfion, ond cofiwch
Ymwneyd â'i fawredd mewn edifeirwch,
A llwyr wylo mewn diball arolwch;
Fe glyw ef eich llef o'r llwch;—a buan
Iwch daw â diddanwch a dedwyddwch.

"Ystyriwch ei dosturi,
A'i nawdd gynt i'n tadau ni;
Ei wyrthiau a'i law nerthol
I'w darwain hwy droiau'n ol
O dir Ham, er dorau heyrn,
A grymusder gormesdeyrn.
E roddodd Flaenor iddynt,
A ddug ar adenydd gwynt,
Eu lluoedd oll yn llawen
O'r Aifft, er ffromder ei rhên.
Arweiniodd tu a'r anial,
Y dorf, a bu gerwin dâl
I'r Aifftiaid, rhwng cannaid-droch,
A muriau caeth y Mor Coch.

"Fe yrr Ion hyf Arweinydd.
I uinnau'n ddiau ryw ddydd.
Yn ei fryd E fwriadawdd
O bell godi i ni nawdd.
Mae sain o'r dwyrain yn dod,
Twrw ei lu, mal taer lewod,
Yn gannoedd yn ymgynnull,
Yn dorf ofnadwy ei dull.
Ac â byw lid i gwblhau
Ei fawr odiaeth fwriadau

Ac oll yn barod i'r gâd,
Arosant ei air-wysiad,
A gant o'i enau, heb gel,—
'Ewch bawb, dinistriwch
Babel; Heddyw yr wyf yn rhoddi
Y lle chweg yn eich llaw chwi.
Ond dygwch holl had Iago
Yn ol i'w hen freiniol fro."

"A'i fur o'i ogylch, mal'r ymfawryga
Acw, Lyw diwall hen enwog Galdea;
Cadarn yw weithion, mewn cedr y nytha,
Echrys ei wyddfod ar uchorseddfa.
Y rhen, ar yngan yr hwn yr hongia
Edef einioes y rhifed a fynna;
Da ysblenydd y gwledydd a gluda,
Ar eu haml ethol ffrwythau'r ymlytha;
Yn ei warsythrwydd diystyr sathra,
Ar wreng a dreng, a throstynt y dringa
I anrhydedd, a rhodia—yn goegfalch
Ffroen-uchelfalch ar ei ffraenwych wylfa.

"Eto, creadur ytwyd,
Uwch yw Duw, er uched wyd.
Er iddo ef ein rhoddi
Yn dlawd wystl yn dy law di,
Yn ei lid, a'n hymlid ni
O'n gwlad, mewn tyn galedi;
Y pair, ar ol ein puraw
O'n sorod oll, ys oer daw;—
Yna oll deuwn allan
Yn ein pwys, mal glwys aur glân.
Ond llwyr ysir, llosgir llu
Y gâlon, wna'n bygylu;
Un wedd a dienyddwyr
Y tri llanc, a gwanc y gwŷr

"Ni phery felly dy fâr
Yn oes oesoedd, Belsassar;
E ddaw Duw a'i ddydd dial,
A'i ddwrn dwys rhydd erwin dâl.
O! ofered dy furiau,
A lluoedd y tyroedd tau,
Dy aerwyr dewrfryd eres,
Dy aur prid, a'th gan dôr pres,
Ban y del i'th erbyn di
Ein Ior a'i lu aneiri'.
Cyn hir fe'u gwelir yn gwau
Yn gad fawr rhag dy furiau;
A'u hatal mor hawdd iti
Daraw y llawr—gwneyd i'r lli
Yn Euphrades ber-ffrydiol,
Ddolennu i'w darddle'n ol.
"O!dy feibion, Seion, y sydd
Mewn poenau trymion peunydd,
Ac anhafal ddygn ofid,
Wrth adgofio eu bro brid.

"Sefwch, ac edrychwch ar der iechy-
dwriaeth yr Arglwydd, i'n rhwydd arweddyd,
O lafurio'n Mabel i fro'n mebyd,
Mewn aidd sanctaidd a hoenus ieuenctyd.
Dirwynnu mae'r dêr ennyd—mae'n agos,
I Dduw ddangos rhyw ffordd i ddiengyd.
Megys gynt y môr pan agorai,
A'r Iorddonen wen pan wahanai,
E drydd Euphrades yn drai—a daw'n sych;
Ni chwery glwysglych ar ei glasglai.

"Mwy i ffrydia drwy ei bala
Na'i harilwysfa ei dwr lles—fawr,

Ond gor-ruthrau aerawg lengau,
A'n glain arfau gloewon erfawr.

"Gwae i Fablon,
Mae y noson
Drom yn nesu.
I'w rhoi n isel
A hi'n uchel
Lawenychu.

Daw yr ornest a hi'n bloddest
Ac yn gloddest gan goleddu
Pob erchylldod, a rhoi mawrglod
I'w heilunod, a'u moliannu.
Pan fo'i mawrion yn westeion,
A'u berw'n hoenlon drwy'r brenhinlys,
Yn clodfori Bel a'i foli,
A dyioli ei nawdd dilys,

"Dorau Euphrades derwych
Lleibia'r Sanct gan wneyd llwybr ych;
A thrwyddynt rhuthra eiddig
Arfogion dewrion a dig;

"Ar ei gwaelod y rhodiant—a'i gwely
Gwiwlon a orlanwant,
A'u hyfion eirf chwyfio wnant,
A'i glannau a ddisgleiniant.

"Hyrddiant, dewr—dyrrant drwy y dorau
Fry i y ddinas ya fyrddiynau,
A chyferfydd cyd-chwyf en harfau
O flaen y llys, yn flin eu lleisiau.
Can's i'r fan bo'r buria'n bod
Yr â'r aruthr eryrod.

"Y Gwylwyr a fygylant,—lliosog
I'r Llys y goruthrant,
A'r Brenin yn ei win a wanant,
A'i arluyddwyr dewr a laddant;
A'i ruddain goron a roddant—ar ben
Eu Llyw addien, mewn bri a llwyddiant.

"Fel hyn, mewn munudyn, a
Diaillt deyrnedd Caldea,
Yn ddirwystri ddewr estron,
Yr hwn yw offeryn Iôn
I gwblhau ei eiriau ef,
A'n hedryd ninnau adref.

"Ein Iôr gwiwlwys a gyffry ei galon
I'n hadfer ni, a'n rhoddi yn rhyddion;
Egyr ddorau ein carcharau chwerwon,
Rhwyddha, was hoew-wych, ein ffordd i Seion.
Y ddinas a theml ddawnus Iôn.—diau,
Cyweiria fylchau ei muriau mawrion.

Dedryd i'r deml ei dodrefn,
A hon a dry i'w hen drefn;—
A'ch llygaid chwi, yn ddiau,
A welant hyn cyn eu cau.

"O hil Abram! Cawn etwa lwybro
Ar hyd ein hyfryd fabol hoewfro;
Cawn drem ar Salem cyn noswylio,
A moli Ion yn ei deml yno."

*⁠*⁠*⁠*⁠*