Llyfr Haf/Yr Ysguthan

Llyfr Haf

gan Owen Morgan Edwards

XXIX

YR YSGUTHAN

1. YN Ebrill a Mai, pan fydd yr hin yn gynnes, y daw'r Ysguthan i'n gwlad ni. Mwyn, ar noson dawel, yw clywed ei nodyn lleddf, tyner, Cww-w-w.

Colomen wyllt yw'r ysguthan, un o deulu o dros bum cant.

Corff main, telaid, sydd iddi. Glas a llwyd, gyda pheth gwyn a du, yw ei lliwiau esmwyth. Y mae peth lliw coch ar ei bron, a chochion gwinau yw ei thraed.

Bwyty lawer, mes, ceirch, gwenith, pys. Nyth aflêr iawn sydd ganddi, ar fforch derwen, neu ar ben gwrych ger y meysydd llafur. Gwyn yw'r wyau.

Y mae yr ysguthanod bach yn hynod ddiymadferth; a mawr yw gofal y tad a'r fam amdanynt.

Gwledydd tymherus Ewrob ywcartref yr ysguthan. Nid yw'n hoff o dywydd caled, oer. Eto crwydra yn yr haf mwyn i Sweden a Norway, lle mae ffrwythau, a heulwen, ac yn enwedig pinwydd.

2. Y maent yn hoff o goed tawel cysgodol. Yn yr hydref byddant wrth eu bodd mewn derw a ffawydd. Yn y gaeaf ceir hwy ar gangau uchaf y coed talaf, yn enwedig yr ynn, ymhell o gyrraedd cath, wenci, a llwynog.

Nodiadau