Marwnad Siôn Eos

gan Dafydd ab Edmwnd

Drwg i neb a drigo’ n ôi

cost am un cas damweiniol;

y drwg lleia o’r drygwaith

yn orau oll yn yr iaith.

O wŷr, pam na bai orau,

o lleddid un na lladd dau?

Dwyn ein gelynwaed a wnaeth,

dial ein dwy elyniaeth.

Oedd oer ladd y ddeuwr lân

heb achos ond un bychan

Er briwio’r gŵr, heb air gwad,

o’I farw ni bu fwriad.

Yr oedd y diffyg ar rai

am adladd mewn siawns medlai;

ymrysonam yr oesau

a’r ing a ddaeth rhwng y ddau.

Odd yna lladd y naill ŵr

a’i ddial, lladd y ddeuwr.

Y corff deros y corff os caid,

yr iawn oedd well i’r enaid.

Oedd, wedi, addedidion,

ei bwys o aur er byw Siôn.

Sorrais wrth gyfraith sarrug;

Swydd y Waun Eos a ddug.

Y swydd, pam na roit dan sêl

i’th Eos gyfraith Hywel?

Ar hwn wedi cael o rhain

ffrwythlonder cyfraith Lundain,

ni mynnen am ei einioes

noethu crair na thorri croes.

Y gŵr oedd dad y gerrd dant

yn oeswr ni barnasant;

dueddeg yn un oeddyn,

Duw deg, ar fywyd y dyn.

Wedi Siôn nid oes synnwyr

aa i gerdd na dyn a’i gŵyr;

torres braich tŵr eos brig,

torred mesur troed miwsig,

torred ysgol tŷ’r desgant,

torred dysg fal torri tant.

Oes mwyr ehwng Eaus a Môn

o’r dysg abl i’r disgyblion?

Rheinallt nis gŵyr ei hunan,

rhan gŵr er hynny a gân.

Fe aeth dy gymar yn fud,

yn dortwll delyn Deirtud.

Ti y sy’n twei â sôn,

telyn aur y telynorion.

Bu’n dwyn dan bob ewin dant,

bysedd llef gŵr neu basdant;

myfyrdawd rhwng bawd a bys,

main a thebl mwyn â thribys.

Oes dyn wedi’r Eos deg

yn gystal a gân gosteg

a phrofiad neu ganiad gŵr,

a chwlwm ger bron uchelwr?

Pwy’r awron mewn puroriaeth,

pe na bai a wnâi, a wnaeth?

Ag atgas ni wn gytgerdd,

eisieu gwawd eos y gerrd.

nid oes nac angel na dyn

nad ŵyl pan gano delyn.

Och henu rhag ei chanu,

wedi’r farn ar awdur fu.

Eu barn ym mhoreth nef ni bydd,

Wŷr y Waun, ar awenydd.

Os iawn farn a fu arno,

yr un farn aenyn a fo.

fô a gaiff ei fywyd,

nid o’u barn newidio byd.

Oes fy nyn y sy yn nos,

oes fy Nuw i Siôn Eos!