Prif Feirdd Eifionydd/Dyngarwch

← Brawdgarwch

Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands

Anerchiad i Dewi Wyn a Robert ap Gwilym Ddu

Dyngarwch.

AI ymaith i'w daith un dydd
Wr unig, heb arweinydd,
O Gaersalem, groes helynt,
I Jericho, arwach hynt:
Ac ar y ffordd, mewn gorddor,
Gwelai ddyn wrth gil y ddor;
Islaw bryn mewn dyffryn du,
A'r nos dduoer yn nesu,
Galwai hwn, ac wele haid
Wgus o wallus wylliaid;
Ac ar redeg o'r adwy
Gwedi hyn i gyd a hwy.
Cernodient, gwasgent y gŵr.
Goflin a gwael ei gyflwr:
O lawn dig, ei lindagu
I lewyg ddwys, olwg ddu.
Aent a'i ariant a'i oriawr,
Ei gwbl ef a'i gobio i lawr.

Chwarddent y lladron chwerwddull.
Rhedent a ffoent mewn ffull;
A'i adael yn wael ei wedd
Y'min cornant mewn carnedd.
A drain i'w gylch, druan gwr!
Heb fwyd, na chlwyd, na chlydwr.

Bu yno am dro mewn drain,
Er ei nych oer, yn ochain.
A deuai yn y diwedd
Drwy'r wlad offeiriad hoff wedd;
Dieithr fodd! pan daeth i'r fan.
Canfu hwn ef yn cwynfan.
Ond pan welodd, e drodd draw.
Diystyr fu a distaw.
Yr un modd, gwelodd ei gur,
Ryw Lefiad, a'i arw lafur.
Wrth ei gur ni thosturiodd,
Ond yn ddifraw draw fe drodd.

Aeth y rhai'n ymaith ar hynt,
Swyddwyr o'r eglwys oeddynt.
Os oeddynt o wiw swyddau
Anweddaidd wyr oedd y ddau:
Drwg wyr ni wnaen' drugaredd
A'r truan oedd wan ei wedd.
Ond rhyfedd! o'r diwedd daeth
Gwawr deg o waredigaeth..
Teithiwr un bwynt a hwythau,
O well dyn na hwy ill dau,
Ddieithr hynt, ddaeth ar eu hol,
O ddamweiniad ddymunol.
Didwn Samariad ydoedd,
Tad cun llawer un lle 'r oedd.
Clywai ochain clau uchel,
A chwynfan dyn gwan dan gêl.
Yn y man ar fin llannerch,
Daeth i'r amlwg olwg erch:
Dyn noeth a hwn dan aethau,
Gwaed i gyd gwedi ei gau.

Cyffrodd, disgynnodd y gwr,
A rhedodd at y rheidwr.
Y dwfr hallt a dywalltodd,
Wylad mwyth weled y modd.
Lliw poen a briw pen a bron.
Sychodd a rhwymodd y rhai'n
Yn eu lleoedd á lliain;"
Gan dywallt y gwin diwael
A'r olew coeth 'rol eu cael.
A gwisgodd ef a gwasgawd;
Meddai galon a bron brawd.
Ac, rywfodd, dododd y dyn
Oer isel ar ei asyn.
Ac felly, i'r llety llawn
Dygodd ef i gael digawn.
A phan aeth helaeth haelwr
Talodd heb ffrost gost y gwr.

Dyna gymydog dinam
I'r gwr a gawsai oer gam.
Da was doeth:-O! dos dithau
I wneud un modd, enaid mau.
Bydd yn hoff o'r cloff a'r claf
Rho echwyn i'r Goruchaf.
Diledrith dalu adref
Diau 'n ol, a wna Duw nef.