Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion/Jones, Hugh, Maesglasau

← Hughes, Parch. David

Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)

James, John, (Ioan Meirion) →

JONES, HUGH, a anwyd yn Maesglasau, gerllaw Dinas Mawddwy, tua'r flwyddyn 1750. Cadw Ysgol Symudol yn y cyffiniau, ar derfyn Siroedd Meirionydd a Threfaldwyn, yr oedd Hugh Jones; a byddai hefyd yn gwerthu llyfrau yn y cymydogaethau lle y byddai, dros argraffwyr a llyfrwerthwyr yn y Mwythig. Gellir yn eithaf priodol ei alw yn llenor; canys bu o'i febyd i'w fedd yn ymdrafod â llyfrau. Bwriadai ei rieni unwaith ei ddwyn i fyny yn weinidog i'r Eglwys Sefydledig, fel y dygasant ei frawd, y diweddar Barch. D. Jones; ac anfonwyd yntau i'r ysgol ragbarotoawl a hyny; ond gan yr ystyriai ef hyny yn ormod o gaethiwed ar ei dueddfryd naturiol, efe a roes yr ymgais i fyny. Cynygiwyd iddo lawer sefyllfa o elw lawer gwaith, ond gwrthodai bob amser bob cynygiad o'r fath, fel y gallai fod yn rhyddach i ymwneyd â llenyddiaeth Gymreig, ac i beidio ag ymdrafod â therfysg y byd, i'r hyn yr oedd ganddo fawr wrthwynebiad. Yr oedd yn nyddiau ei ieuenctyd yn dra hoff o brydyddu, a byddai yr holl gymydogaethau yn adseinio ei benillion. Yr oedd yn meddu cryn lawer o chwaeth i gyfaddasu ei gyfansoddiadau i chwaeth yr oes, pan oedd y dull chwareuol yn boblogaidd yn y Dywysogaeth. Yr oedd hefyd yn hyrwydd mewn cerddoriaeth eglwysig, neu Salmyddiaeth. Ond y rhan fwyaf o'i lafur, fel y gwelir, a fu cyfieithu a chyhoeddi traethodau yn Gymraeg, yn benaf traethodau duwinyddol. Ond i goroni ei holl lafur, efe a gyfieithodd waith Josephus i'r Gymraeg, a'r hwn a gyhoeddwyd. Ei waith ef ydoedd "Myfyrdodau ar dymhorau'r flwyddyn"; Gair yn ei amser"; "Gardd y Caniadau," &c.; "Myfyrdod ar Ddamhegion a Gwyrthiau ein Harglwydd Iesu Grist; "Hanes Daeargryn ofnadwy a ddigwyddodd yn Itali." Cyfieithodd "Marweiddiad pechod mewn Credinwyr," gan John Owen; "Cadwedigaeth trwy Ras;" a'r "Porth Cyfyng," dau lyfr o waith John Bunyan; "Meddyginiaeth Teuluaidd." Dechreuodd hefyd gyfieithu Esboniad y Parch. Matthew Henry, ac aeth mor bell a Lefiticus, ond oblegid maint y gwaith a'i oedran mawr yntau, bu gorfod iddo roddi y gwaith heibio. Yr oedd ganddo hefyd mewn llaw gyfieithiad o'r "Byd a ddaw," gan y Dr. Watts, pan y rhoes angau derfyn ar ei einioes, yn Ninbych, lle yr ydoedd fel darllenydd yn swyddfa argraffu Mr. Gee, yn 1825, yn 75 oed, a chladdwyd ef yn mynwent yr Eglwys Wen, ger y dref hono.—(G: Lleyn.)