Yr oedd hen gyfansoddwr barddoniaeth pur wych, meddir, yn byw yn yr ardal hon oddeutu 400 mlynedd yn ol, o'r enw Tudur Penllyn; a dywedir fod peth o'i waith eto ar gael, ond ni ddygwyddodd i ni weled dim o hono. Hefyd, yr oedd gwr o'r enw William Penllyn, dros dri chan' mlynedd yn ol, yn fardd a cherddor. Yr oedd yn hannu, meddir, o'r fan hon; ac urddwyd ef yn Eisteddfod Caerwys, yn 1566, yn brif-fardd, ac yn ddysgawdwr cerdd. Yr oedd Morys ap Rhobert o'r Bala wedi hannu yn wreiddiol o Lanuwchllyn, ac yn meddu traws-amcan go lew at gyfansoddi barddoniaeth. Yr oedd yn ddyn pur grefyddol, ac yn awyddus am droi pob peth y canai arno, hyd yn nod Llyn Tegid, i wneud rhyw wasanneth i grefydd. Gwel ei gywydd i'r Llyn. Digon heddyw. Dychwelir at y mater eto pan geir hamdden.
GWEN BACH.
Er cof am Gwen Hughes, Bont Lafar, Llanuwchllyn, yr hon a fu farw yn y Bala, yn bymtheg oed.
𝕲WEN HUGHES, er golygu'n iach,—ai o'r byd
I'r bedd digyfeillach;
Caiff wlad well i fyw bellach,
O hyd gwyn ei byd Gwen bach.
Mwy gonest ac amgenach—morwynig
Yn Meirionnydd mwyach
Ni welir, na'i hanwylach;
Mor gu, gwn, y bu Gwen bach.
