II. Y BRITHDIR.
Ym Mhen y Bont Fawr, 1838.
WRTH imi deithio 'r hyd y wlad, y dolydd mad ganfyddir,
A'r rhosyn coch, a'i siriol sawr a'i dirion wawr, a welir;
Ond eto, er pob gwrthddrych cain, mwy mirain ydyw'r Brithdir.
Mi welais lawer gwrthddrych llon, a wnaeth fy mron yn ddifyr,
Er trymed fy nghystuddiau prudd, fy nghalon sydd yn gywir;
Er gwella'm meddwl clwyfus, claf, edrychaf tua'r Brithdir.
Yr wyn a chwery ar y bryn, a godrau'r llyn ariannir,
Y ddaear wisga'i chlogau gwyrdd, ac ochrau'r ffyrdd a herddir;
Ond oer a phruddaidd ydyw'r haf i'm meddwl claf heb Frithdir.
Y brithyll chwery yn y nant, a'r dŵr i'r pant a dreiglir,
Mewn anferth gryd neu wely, 'r môr gan nerth y lloer a siglir;
Ac felly minnau sydd o hyd mewn gwresog fryd i'r Brithdir.
Ymhell yn sir Feirionnydd fâd fy mam a'm tad a welir,
A minnau yma'n Mhenbont Fawr, yn llwyd fy ngwawr, dywedir;
Nid oes i'm bleser yn y byd, ond troi fy mryd i'r Brithdir.
Mi welais flodau'r lili lân, a chân yr eos glywir,
O fewn y tŷ o gylch y tân aml deulu glân ganfyddir;
Ni welais unpeth is y sêr i mi mor dêr a'r Brithdir.
Rhyw rai a soniant yn y byd am degwch bryd eu brodir,
Ymhlith y dyrfa yma'n glau trwy rwystrau minnau restrir;
Pe byddai yn fy ngallu gwnawn ryw folawd iawn i'r Brithdir.
Mae treigliad Wnion groch ei chri yn rhoddi bri i'm brodir,
A swn y nant a red trwy'r glyn yn fenaid syn a glywir;
Mae yno, oes, bob gwrthddrych hardd i swyno bardd y Brithdir.
