VI. GWAITH BYWYD.
(Pigion, i ddangos terfynau gwaith, cyfeiriadau cydymdeimlad, a nodau athrylith.)
I. ARGYFWNG YN HANES CYMRU.
NID ydyw llwybr ein traed ond cyfyng. Ar y clogwyn hwn y mae
cenedl yn ein dwylaw cenedl a'r oll a berthyn iddi am amser
a thragwyddoldeb. Yr ydym wedi ei derbyn fel cymunrodd gysegredig oddi wrth ein tadau. Anfonwyd hi i'n dwylaw drwy newyn a
noethni Walter Caradoc a Vavasor Powell. Casglwyd hi yn yr
ogofau a'r mynyddoedd gan Stephen Hughes a Hugh Owen. Aeth
Howel Harris a Lewis Rees ar ei hol trwy y coedwigoedd anial,
trwy y llaid, a thrwy yr afonydd, a holl gŵn y fagddu wrth eu
sodlau. Gofalwyd am dani dan bwys a gwres y dydd gan William
Williams a Richard Tibbot. Rhewodd dwylaw Thomas Charles
wrth gasglu deadell y mynyddoedd. Ni throsglwyddwyd erioed i
ddynion ymddiried mwy pwysig: a dichon na bu dynion erioed
mewn sefyllfa fwy peryglus. Gwylir ein hymddygiadau gan y
cwmwl tystion hyn, y rhai, tra yn gorffwys oddiwrth eu llafur, a
edrychant arnom dros ganllawiau y Nefoedd. Ond os yw ein hanhawsderau yn lluosog, nid ydym heb ein manteision. Mae y wlad
yn ein meddiant, ac arfau y gwirionedd yn ein dwylaw. Y mae mwy
gyda ni nag sydd yn ein herbyn. Gwir fod Rhufain yn ein herbyn,
Caergaint yn ein herbyn, ac Uffern yn ein herbyn. Ond y mae y
bobl o'n plaid, y gwirionedd o'n plaid, a'r Nefoedd o'n plaid.
