Tudalen:Cofiant am y Parch Richard Humphreys.djvu/79

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

flasusfwyd o'r fath a garai ambell un, y byddant yn fwyd maethlon iawn, ac y byddai i gymdeithas yn fuan ddyfod yn dêg yr olwg, er mor llygredig y mae wedi myned wrth brynu ar goel.

Byddai yn teimlo rhyw fath o ofal tadol am ei holl gymydogion; a phan y byddai i rai o honynt symud i gymydogaeth arall i fyw, pryderai yn eu cylch, a galwai gyda hwy bob amser yr elai i'r cyfleusdra. Gofynai i un oedd wedi myned i gymydogaeth arall, "Sut yr wyt ti yn dyfod yn mlaen yn dy gartref newydd, hwn a hwn?" "Da iawn," ebai yntau, y mae pawb yn ddigon diwenwyn i mi." "Y mae yn ddrwg genyf glywed hyny," atebai Mr. Humphreys, "oblegyd yr wyf yn ofni nad wyt yn llwyddo fawr," ac ychwanegai, "A wyddost ti hyn, mai ar i fyny y mae cenfigen yn cerdded, nid oes ganddi sodlau i fyned ar i waered."

Nid oedd ei ofal yn llai am danynt gyda golwg ar eu dedwyddwch ysprydol. Gallasai ddyweyd yn bur groew, "fod iddo dristyd mawr a gofid dibaid am lawer o honynt. Yr oedd ganddo un cymydog, yr hwn oedd yn ŵr call, ac yn wladwr parchus, yn arfer diota, ac weithiau yn meddwi. Teimlai Mr. Humphreys yn ddwys yn ei achos, a gwnaeth bob peth oedd yn ei allu i'w gael oddiwrth ei arferion pechadurus. Gweddiodd lawer drosto, a rhoddodd lawer cynghor caredig iddo; ond er y naill a'r llall, parhau i ymlynu wrth ei hen arferion yr oedd efe. Pan sefydlwyd y Gymdeithas Ddirwestol yn y gymydogaeth, dywedodd Mr. Humphreys yr ardystiai efe er mwyn ei gymydog; a llwyddodd drwy hyny i'w gael yn ddirwestwr. Yn fuan ar ol hyny dechreuodd fyned i wrando ar y Methodistiaid, gan adael y capel lle yr oedd ei wraig yn aelod; ac nid hir y bu cyn ymuno â'r eglwys. Pan y clywodd y gweinidog lle yr oedd ei wraig yn aelod, a lle y byddai yntau yn achlysurol yn arfer myned i wrando, ei fod wedi ymuno â'r Methodistiaid, aeth ato, a gofynodd iddo beth oedd yr achos iddo eu gadael hwy? a'i ateb ydoedd," Yr oeddwn i fel dafad wedi myned i'r siglen, a chwithau o draw yn galw arnaf i godi; ond daeth Richard Humphreys ataf, ac ymaflodd yn fy llaw, gan fy nwyn i dir sych a diogel, ac mi gredaf ei fod ef yn caru lles fy enaid." Nid yw yr hanesyn hwn ond un o lawer am y dylanwad iachusol a deimlwyd gan lawer o honynt.