90. Trwy ymdrechiadau cartrefol, yn nghyda 'r hyn a dderbyniwyd allan o drysorfa y Cyfarfod Chwarterol, y mae y capel yn bresenol yn ddi ddyled. Bu y Parch. W. Evans, yn awr o Fagillt, yn gofalu am yr eglwys hon mewn cysylltiad â Bodedeyrn a Llanfachreth. Wedi hyny, bu y Parch. J. Hughes yn gweinidogaethu yma. Gan fod y ddwy eglwys a enwyd yn galw am fwy o amser a llafur en gweinidog, gorfu ar Mr. Hughes roddi ei weinidogaeth yma i fynu. Yna ymunodd yr eglwys hon â Rehoboth, Maelog, i gyd gyfranogi o weinidogaeth y diweddar Barch. R, Roberts. Ni bu yr undeb hwn ond byr. Ar ol gwasanaethu yma am ysbaid naw mis, symudwyd y gwas ffyddlon hwn gan angau o faes ei lafur, i fwynhau "taledigaeth y gwobrwy." Gofelir yn bresenol am yr eglwys hon, gan y brawd Mr. Hugh Thomas, Llangefni.
SARON,
BODGADFA.
YMDDENGYS llaw Rhagluniaeth yn amlwg yn sefydliad yr achos crefyddol yn y lle hwn. Yn 1839, a'r flwyddyn ddilynol, ymwelwyd a'r eglwys yn Mhorth Amlwch ag adfywiad gwerthfawr, fel yr ychwanegwyd llawer o aelodau o'r newydd ati. Yr oedd yn eu mysg rai o gymydogaeth Bodgadfa a'r cylchoedd, sef Hugh Owen, Asgellog, a'i briod; Hugh Thomas, y saer, a'i briod; John Michael a'i briod; a'r hen deulu ffyddlon William a Catherine Parry, y Rhwngc. Teithiodd y rhai hyn i Amlwch i'r cyfarfodydd crefyddol am lawer o flyneddau, yn Sabbathol ac yn wythnosol. Dechreuwyd pregethu yn Asgellog gan y Parch. Thomas Owen, Llanfechell, a'r Parch. W. Jones, Amlwch, ar noson waith. Gadawodd y blaenaf y lle yn fnan i ofal yr olaf a'i gyfeillion, a bu amryw o honynt, yn enwedig yr hen frawd Owen Thomas, y smelter, yn dra ffyddlon i fyned gyda'r gweinidog pan elai yno i bregethu. Yn mhen ychydig, daeth tŷ anedd yn wag yn agos i Fodgadfa, yr hwn a ardrethwyd i gynal moddion crefyddol ynddo. Ar y Sabbath, Mehefin 8, 1842, corfforwyd eglwys Gynnulleidfaol yma, yn gyfansoddedig o aelodau o'r gymydogaeth, y rhai a berthynent i'r eglwys yn Amlwch, yn nghyd a phump o'r newydd o ardal Bodgadfa, y cyfan yn gwneyd i fynu 12 o aelodau. Ychwanegwyd yn raddol at eu rhifedi, ac yn lled fuan cynyddodd yr eglwys i 30 mewn nifer. Yn mhlith eraill daeth Mr. Henry Edwards,
