Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Gwaith Joshua Thomas.pdf/56

Oddi ar Wicidestun
Prawfddarllenwyd y dudalen hon

hyn. Gan fod cymaint llid i'r ddau dyst yma, gwysiwyd hwy i Lundain, i ateb o flaen y frawdle, yno rhoed barn arnynt fel Penrhwygwyr yr Eglwys yng Nghymru. Bu hyn yn 1633, a thrachefn yn 1635.[1] Mae'n debyg troi Mr. Wroth a Mr Erbury allan o'u heglwysi yr amser hyn. Ond pregethu yr oeddent hwy lle gallent. Erbyn hyn yr oedd y Beibl gan y bobl i'w ddarllen, ac yr oedd rhai o honynt yn gallu chwilio yr Ysgrythyrau.

Erbury'n Fedyddiwr.

P. A oedd y gwyr hyn dros fedydd y crediniol neu fedydd plant?

T. Ni chlywais i ddim Ilai nad oedd Mr. Wroth dros fedydd plant, mae Mr. Baxter yn cyfrif Mr. Erbury ymhlith y Bedyddwyr,[2] nid oes achos i amheu na wyddai ef. Mae rhai o lythyrau Mr. Erbury at Mr. Morgan Lloyd, ac un o honynt at Eglwysi y Bedyddwyr yn Neheubarth Cymru, i'w gweled yn llyfr Mr. Thomas Meredydd, a argraffwyd yn 1770. Mae Dr. Walker (o waith Wood's Ath. vol. ii. P. 103.) yn cyfrif Mr. Erbury yn un o'r pennaf o bregethwyr teithiol Cymru.[3]

Olchon y gynulleidfa gyntaf.

P. Pa bryd y corffolwyd y gynulleidfa gyntaf o Ymneillduwyr yng Nghymru?

T. Hyd y gellais i gasglu, ar fanol chwilio, y gyntaf oedd yn, neu gerllaw Olchon, ar gyrrau sir Henffordd, sir Fonwy, a sir Frecheiniog. A

  1. Mr. Neal's History of the Puritans," vol. ii. pp. 253, 275.
  2. "Plain Scripture Proof for Infant Baptism," P. 147.
  3. Sufferings of the Clergy," part i. p. 159