idogaeth Rowlands, drwy fod yn offerynol i godi dosbeirth nad oedd Jones na Pugh wedi eu cychwyn o'u tai.
Ond fel y coffäwyd, yr oedd aml i hen bererin, ac ambell i hen gynghorwr yn y cyfnod blaenorol. Cof genym glywed adrodd am un wrth ddyfod adref o'i daith bregethwrol dros fynydd Llyn Aeddwen,—cyfarfu â lluaws o fechgyn, a gofynodd iddynt, "B'le buoch chwi, fechgyn, ar y Sabbath? "Buom," oedd yr ateb, "yn cyfarfod bechgyn er ymgodymu, ond y diwedd fu ymladd." "A ddarfu i chwi gario'r battle, fechgyn?" (Gofynai yr hen wr y frawddeg olaf gydag arwydd yn ei wedd ei fod yn teimlo dawr yn eu llwyddiant.) "Do," oedd yr atebiad. Gyda'r gair, yr oedd gwedd yr hen wr yn cyfnewid ; ac fel pe buasai y Ilifddorau wedi eu cyfodi er gollwng y llifeiriant ffrochwyllt trwodd, gwaeddai, "Diolch !" nes oedd y bryniau cwmpasog yn diasbedain, a'r bryniau yn adsain drachefn, "diolch," fel pe buasai natur yn cyduno a'r hen wr yn llwyddiant y bechgyn, er mai y Sabbath ydoedd. Nid oedd neb, ar a wyddom ni, yn amheu duwioldeb yr hen bererin hwn, ond dengys yn mha oes yr oedd yn byw ynddi.
Wedi teimlo nerth gweinidogaeth Rowlands gartref, y canlyniad fu i son mawr fyned am dano hyd yn mhell, nes codi cyffro mewn ardaloedd pellenig am gael ei glywed. Y pryd hwn yr oedd yn pregethu y ddeddf yn ei grym, fel y dywedodd un gwr, "Yr oedd yn pregethu fel yr oedd yn teimlo; ac yr oedd y pryd hwnw yn gruddfan o dan ofn deddf droseddedig—wedi ei glwyfo gań saethau arfogawl y Duw digiedig." Felly,
"Aeth y sŵn dros fryniau Dewi,
Megys Mam yn llosgi llin,
Nes dadseinio creigiau Towi,
A hen gapel Ystradffin."
