dir i adeiladu arno, ac agorwyd y capel fis Mai, 1845. Saif y capel hwn, a elwir yn awr, Yr Hen Gapel," ym mhen gogleddol y pentref, a defnyddir ef i gynnal Ysgol Sul, a chyrddau'r Groglith a'r Nadolig. Yn y capel hwn y cyneuwyd tân Diwygiad 1859. Ym mhen deheuol y pentref saif y "Capel Newydd," sydd deml fawr a hardd, a agorwyd yn 1874.
Y ddau brif offeryn yng nghychwyn yr Achos Wesleaidd yn y gymdogaeth ydoedd Hugh Rowlands, Tre'rddol, a Humphrey Jones, Ynys Capel, a hwy ydoedd dau dadcu Humphrey Jones, y Diwygiwr. Hugh, mab Humphrey Jones, Ynys Capel, oedd ei dad, a'i fam oedd Elizabeth, merch Hugh Rowlands. Gwnaeth y ddeuddyn ieuanc eu cartref yng Ngwarcwm-bach, ffermdy filltir helaeth i'r mynydd o Dre'rddol, ac yno y ganed y Diwygiwr, Hydref 11, 1832. Fferm dda ydyw Gwarcwm-bach, a'i thir yn rhagorol am gynhyrchu ŷd, a pherthyn iddi rywfaint o fynydd at fagu defaid; eithr prin yr oedd ei maint yn ddigon i ŵr o ysbryd anturiaethus Hugh Jones dreulio oes arni, ac yn Hydref, 1847, ymfudodd y teulu, yn cynnwys y rhieni a dau fab a merch, i America, gan adael Humphrey, yn fachgen pymtheg oed, ar ôl yng ngofal ei fodryb Sophia, yn Half Way Inn, Tre'rddol. Glaniodd y teulu o long hwyliau yn New York ddiwedd 1847, neu ddechrau 1848. Aethant i fyny Hudson River a thrwy'r wlad, ac ymsefydlu yn Waukesha, Wisconsin. Ond yn 1852 symudasant i Sefydliad Cymreig Oshkosh, Wisconsin, i amaethu gerllaw Rosendale, ac yno y trigiasant hyd derfyn eu hoes, yn bobl rinweddol ac yn fawr eu parch.
