BREUDDWYDIODD y prydydd ei fod wrth y tân,
A chydag ef chwech o rai eraill;
Sef Iorwerth Glan Aled a'i wyneb hardd glân,
A Rhydderch o Fôn ei bur gyfaill.
A galwyd am delyn i loni y cwrdd,
A 'baco a diod—na wader:
Roedd Creu. a Glasynys a Thal. wrth y bwrdd,
Ac R. Ddu o Wynedd mewn cader.
Adroddodd Talhaiarn ei "Gywydd i'r Haul "
Ac englyn i'r "Lloer"-y gwyrdd gosyn:
Ac Iorwerth Glan Aled gyfododd yn ail,
I adrodd penillion "Y Rhosyn."
Adroddwyd ystraeon, siaradwyd mewn trefn,
A chanwyd penillion am 'goreu;
A nofiwyd yn nhônau 'r hen Gymry trachefn,
Rhwng haner ac un yn y boreu.
Ar gyfer tŷ'r prydydd 'roedd brenin yn byw,
A chanddo ferch fechan brydweddol:
Prinses Clod oedd ei henw, a d'wedid fod rhyw
Ysbryd drwg yn y palas breninol.
Pan glywodd y brenin fod beirddion y fro
Mor agos, medd ef, "nid anaddas,
F'ai danfon am danynt bob un yn ei dro
I wel'd beth sy'n blino fy mhalas."
Ac fel 'r oedd y beirddion yn nen eu hwyl fawr,
Cnoc bach ar y drws glybuasant,
Medd y prydydd gan edrych o'i ffenest' i lawr,
"Mae ysbryd rhyw ferch ar y palmant;
Mae ei gwisg fel yr amdo a'i gwyneb yn gudd,
Ac nis gall dyn marwol ei gweled:
Onage! nid ysbryd, ond Prinses Clod sydd
Yn holi am Iorwerth Glan Aled."
Ac Iorwerth mewn syndod, petrusder a braw,
Ufuddhaodd i'r llances foneddig;
Aeth gyda hi ymaith a ffon yn ei law,
Trwy y glyn tua'r palas mawreddig.
Pigasom i fyny ben-edau 'r ymgom,
Y munud o'r blaen a gollasom;
Ac er fod y noswaith yn hwyr ac yn drom,
Y bibell trachefn gyneuasom.
Ac eilwaith ni glywem gnoc bach ar y drws,
Gofynais yn hyf-pwy oedd yno;
Ac eilwaith beth welem ond gwyneb gwyn clws
Yn pelydru trwy'r gorchudd oedd arno:
"Y Brenin a'm gyrodd," medd llais peraidd, mwyn,
"Am R. Ddu o Wynedd a Rhydderch:
A Risiart a Rhydderch trwy 'r glyn a thrwy 'r llwyn
Ddilynasant odreuon y wenferch.
'R oedd amryw boteli o win ar y bwrdd,
A chododd Talhaiarn gan dd'wedyd,
Agorwn un arall, awn wed'yn i ffwrdd
Rhag ofn i ni ofer-gymeryd.
Daeth cnoc am Creuddynfab ac yntau fel bardd
Ufuddhaodd i'r alwad oedd arno:
Medd Tal, "Deuaf inau, does neb a'm gwahardd,
Dilynaf y llances lle 'r elo."
'D oedd neb ond Glasynys yn awr yn y cwrdd,
A theimlem yn brudd mewn unigedd;
Ond toc daeth cnoc arall, ac oddiwrth y bwrdd,
E alwyd Glasynys o'r diwedd!
A gwelwn ferch arall sef y Wawrddydd yn d'od;
Deffroais a gwelais yn union
Mai Merch Brenin Angau, ac nid Prinses Clod
Oedd wedi myn'd gyda'm cyfeillion!
