Ond nid esbonio'r telegraff a'r teleffon yw fy amcan yn awr, ond dweyd stori, ac ar ôl y stori honno y mae llawer o straeon ereill,—rhai na fydd yn hawdd iawn i chwi eu coelio hwyrach. Ond rhaid i chwi gofio fod llawer iawn o bethau rhyfedd yn bod yn y byd yma.
Mi wn i am fachgen bach bochgoch tew. Un hoff iawn o chware oedd; ac yn sŵn plant y pentref i gyd, clywech ei sŵn ef yn uchaf. Mab i feistr y post oedd; Cadwaladr oedd ei enw iawn, ond Del y galwai pawb ef. Un llawn bywyd oedd Del; allan yn chware y byddai wrth ei fodd. Anodd iawn oedd ei gadw'n llonydd mewn na thŷ na chapel; chware, chware'r oedd Del o hyd. "Del ni ydyw'r gwaethaf yn y wlad," ebe ei fam, wrth dreio 'i gael i'r tŷ i fynd i'w wely, 'f un drwg iawn ydyw Del." Ond buase mam Del yn digio am byth wrthych pe coeliech hi. Gwrandewch arni'n siarad â'i bachgen wrth fynd ag ef i'r tŷ,—"Del bach ddrwg ei fam, 'does mo'i dlysach o yn y byd, na'i well o chwaith."
Ryw dro daeth newid mawr dros fuchedd Del. Ni chlywid ei lais ymysg lleisiau'r plant ereill, ni chwareuai gyda hwynt, nid oedd na blodeuyn ar y caeau na brithyll yn y nant nac aderyn yn y gwrych fedrai ddenu sylw Del fel o'r blaen. Ni chydiai mewn pêl, ni cheisiai ennill botymau, ac nid oedd yn hidio mewn marblen, hyd yn oed mewn marblen wydr fawr lawn o liwiau. Doi i'r ysgol i'r dim at amser dechreu; ac wedi amser gollwng, ai adref ar ei union, ac ni welid Del y prynhawn hwnnw mwy. Yr oedd yn iach a llon, ond ni ddoi i chware. " Un rhyfedd iawn," ebe'r fam, " ydyw Del bach ni."
O'r diwedd gwelwyd pam yr oedd Del yn y tŷ o hyd. Yr oedd wedi digwydd, ryw ddiwrnod, roi
