Yn gynnar ar ei oes, gadawodd ddyffryn Ceiriog a neillduaeth y mynyddoedd, ac aeth i Fanceinion; a hyny at orchwyl rhyddieithol dros ben. Onid gwaith felly ydyw bod yn glerc mewn swyddfa rheilffordd? Pa berthynas sydd rhwng barddoniaeth ac invoice a time tables? Gallesid tybio, ymlaen llaw, y buasai yr alwedigaeth yn ddiweddglo i dueddiadau barddol y llanc o fro y Berwyn. Ond fel arall y bu. Yn Manceinion y deffrodd awen Ceiriog. Adgyfododd yr hen lanerchau, a daethant yn adgofion byw, yn drylawn o brydferthwch a cheinder. Fel y dywed Elfed yn ei lyfr gwerthfawr ar Athrylith Ceiriog,—" Nid wrth syllu yn ngwyneb y prydferth y mae y bardd yn breuddwydio ei freuddwydion goreu; ond wrth ddal y prydferth yn ngoleuni dwys—dyner Adgof. . . . Yn mynwes hiraeth y mae yr awen wedi breuddwydio lawer gwaith, ac ar wefus hiraeth y clywodd hi gyntaf lawer mabinogi dyddanus." Fel yna y bu gyda Cheiriog. Yn Manceinion, yn nghanol berw y rheilffordd, a mwrllwch y ddinas, y daeth argraffiadau mebyd yn brofiad, ac yn farddoniaeth i'w ysbryd,
"Fe glywai hen glychau Llanarmon,
Yn fachgen fe deimlodd ei hun,
Breuddwydiodd hen deimlad y galon,
Breuddwydion ei galon freuddwydiodd y bardd."
