Tudalen:Profedigaethau Enoc Huws (Addasiad 1939).djvu/194

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

Gwelir oddi wrth y byr nodion hyn fod Jones, o ran corff, wedi ei gymhwyso gan natur i fod yn blismon, ac y mae y darllenydd eisoes, mi gredaf, wedi tynnu ei gasgliadau ei hun beth ydoedd o ran galluoedd ei feddwl. Yr oedd ei fynwes yn ystordy o gyfrinachau, a'r cwbl dan glo. Oherwydd hyn yr oedd Jones yn boblogaidd iawn, yn enwedig ymhlith y rhai a ddylai ei ofni fwyaf. Nid oedd ganddo bleser mewn dinoethi gwendidau pobl. Er enghraifft, os byddai tuedd mewn rhyw ŵr ieuanc, a fyddai o deulu parchus, at ryw ddrygioni penodol, cadwai Jones ei lygad arno nes ei ddal ar y weithred, ac yna, wedi bygwth yn enbyd achwyn arno wrth ei rieni, gostyngai Jones ei lais a siaradai yn ddifrifol a chyfrin—achol—rhoddai'r gŵr ieuanc ei law yn ei boced—ond, na, ni fynnai Jones dderbyn dim, ar un cyfrif, nes ei orfodi.

Ond gyda throseddwyr nad oedd ganddynt gymeriad i'w golli, na theulu na pherthynas i deimlo oddi wrth y dinoethiad, ni ddangosai Jones unrhyw drugaredd, ond bwriai hwynt i garchar, a dygai hwynt o flaen yr ustusiaid yn ddiarbed, a mynych y llongyfarchwyd ef gan yr ynadon am gyflawni ei ddyletswydd mor drylwyr a di-dderbyn-wyneb. Yr oedd y gymdogaeth oedd dan ofal Jones yn lled rydd a glân ar y cyfan oddi wrth y mân ladradau y clywir amdanynt yn rhy fynych mewn cymdogaethau eraill, a phan ddigwyddai lladrad ar awr neilltuol ar y nos, gallai Jones dystio ei fod ef yn y fan honno ychydig funudau cyn i'r lladrad ddigwydd (yr hyn fyddai'n ffaith), ac felly na ellid priodoli'r lladrad i'w ddieithrwch ef i'r gymdogaeth. Cof gennyf i Jones, ar fwy nag un achlysur, alw sylw y cyhoedd at y perygl i ddyn feddwi nes ei fod "yn farw feddw," fel y dywedir, oblegid ei brofiad ef yn ddieithriad oedd pan gaffai ddyn yn y cyflwr gresynus hwnnw, fod ei logellau yn wag, yr hyn, meddai Jones, oedd yn dangos yn eglur fod y dyn wedi ei ysbeilio gan rywun neu'i gilydd, canys nid oedd un rheswm mewn dweud bod pob meddwyn wedi gwario pob dimai.