V
HIRAETH
WEDI dyheu llawer am ffoi i'r lleuad o drybini'r byd, dyna hwy yno o'r diwedd. Gwahanol iawn. ydoedd i'r hyn y dychmygodd yr un ohonynt amdani. Ni feddyliasant erioed ei bod chwarter mor bell o'r ddaear, nac mor fawr o lawer iawn. Yn lle bod filoedd ar filoedd o filltiroedd i ffwrdd, ni thybiasant y gallai fod yn ddim ond rhyw dair neu bedair milltir.
Edrychasent ar y lleuad bob amser fel cylch goleu yn yr awyr, yn ddigon o faint i ddal y dyn, a rhyw ddau neu dri eraill efallai. Eithr wedi cyrraedd yno gwelsant ei bod yn fyd mawr, eang, a mynyddoedd, a gwastatiroedd, a dyffrynnoedd ynddo i bob cyfeiriad. Yr oedd yn llwyd dywyll yno pan gyraeddasant, ac ychydig o'r haul yn y golwg, ar fin diflannu, a'r ddaear yn llawn oleu, fel lleuad fawr iawn. Gwelsant adeg yno pan oedd eu byd hwy—y lleuad—yn llawn oleu, a'r ddaear i'w gweld uwchben fel rhimyn o leuad newydd, ond bu raid aros tipyn i bethau fod felly. O'r diwedd, daeth yn nos hollol ar y lleuad, a'r ddaear yn tywynnu yn y gwagle fel lleuad lawn,—yr unig oleuni iddynt ond goleuni'r sêr.
Collasant lawer ar eu cysgu yn ystod y cyfnod goleu, canys er bod yr haul fel pe ar fin mynd
