PENNOD XII
UN ACTOR
Prin y mae eisiau d'atgoffa, ddarllenydd hynaws, am orchestion diorchest William Jones ar y radio. Cofi amdano fel y pysgodwr Huw Parri yn "Y Chwarelwr," ac fel Ben Roberts, y Gogleddwr nerfus ond hynod garedig a dewr, ym mhenodau'r ddrama-gyfres, "Y Pwll Du." Ym mhob pennod ond un. Bu farw, mor dawel a di-sôn ag y buasai fyw, yn y bumed, gan ddwyn y dagrau'n llif i'th lygaid. "Nos dawch, yr hen hogia'," meddai wrth droi ei wyneb tua'r mur, a'r munud nesaf clywai'r glowyr eraill sŵn yr achubwyr yn torri llwybr drwy'r cwymp. Ond nid oedd modd deffro William Jones- nage, Ben Roberts, onid e? Neu efallai iti ei gael ar ei orau fel "ymofynnydd pryderus" yn y gyfres "Holi ac Ateb"? Pan holai'r Meddyg, swniai fel petai'n cael annwyd a chur yn ei ben bob yn eildydd ac iddo grwydro'r byd i chwilio am feddyginiaeth, ac wrth iddo holi'r Garddwr, hawdd oedd tybied mai rhyw Job a'i amynedd yn ddiderfyn a welai'r malltod ar ei ffa a'r malwod hyd ei fresych ac adar y greadigaeth yn difa'i afalau. Ac, wrth gwrs, fe gofia'r plant am William Jones fel Sam, y milwr ungoes, yn "Y Siop Deganau." Prin y mae eisiau d'atgoffa am hyn oll, ond rhyw olwg o hirbell a gefaist ti ar y darlledwr, wedi'r cwbl. "Go dda, wir!" neu "Symol iawn!" meddit, yn ôl dy chwaeth a'th hwyl ar y pryd, a gwelaist, fel finnau, ddau neu dri o lythyrau ffyrnig -a dienw-yn un papur newydd yn cyhoeddi bod gwell actorion na William Jones ym mhob pentref yng Nghymru a'i bod hi'n hen bryd i'r B.B.C. roi cyfle iddynt. Pan ddarllenodd y pechadur y llythyr cyntaf un bore yn y Workmen's ym Mryn Glo, cytunodd ag ef ar unwaith. Ond yr oedd Crad yn wyllt.
"Y bwgan iddo fo!" meddai rhwng ei ddannedd.
"Pwy?"
"Y bôi tew hwnnw o Ynys-y-gog. Yr ydw i'n siŵr mai fo sgwennodd y llythyr. Y'sgerbwd! Y tebot!"
Ond nid oedd y dyn bach mor sicr, oherwydd gwyddai gystal â neb am ei ddiffygion fel actor. Teimlai'n grynedig
