Y Niwl

gan Dafydd ap Gwilym

Doe Ddifiau, dydd i yfed,

Da fu ym gael, dyfu ym ged,

Coel fawrddysg, cul wyf erddi,

Cyfa serch, y cefais i

Gwrs glwysgainc goris glasgoed

Gyda merch, gedy ym oed.

Nid oedd, o dan hoywdduw Dad,

Dawn iddi, dyn a wydddiad,

Or bydd Difau, dechrau dydd,

Lawned fûm o lawnenydd,

Yn myned, gweled gwiwlum.

I’r tir ydd owdd feinie fun,

Pan ddoeth yn wir ar hirros

Niwl yn gynhebyb i nos,

Rhol fawr a fu’n glawr i’r glaw,

Rhestri gleision i’m whwystraw,

Rhidyll ystaen yn rhydu,

Rhwyd adar y ddaer ddu,

Cae anghlaer mewn cyfnglwybr,

Carthen anniben yn wybr.

Cwfl llwyd yn cyfliwio llawr,

Cwferr ar bob cwn crufawr.

Clwydau uchel a welie,

Clais mawr uwch garth, tarth y tir.

Cnu twelwyd gwynllwyd gwanllaes

Cyfliw â mwg cwfl y maes.

Coetgae glaw er lluddiaw lles,

Codarmur cawad ormes.

Twyllai wŷr rywyll o wedd,

Toron gwrddonig tired.

Tyrau uchel eu helynt.

Tylwyth Gwyn, talaith y gwynt.

Tir a gudd ei ddeurudd ddygn,

Torsedd yn cyrchu’r teirsygn.

Tywyllwg, un tew allard,

Delli byd i dwyllo bardd.

Llydanwe gombr gostombraff,

Ar lled y’i rhodded fal rhaff.

Gwe adrgop, ffrengigsiop ffrwuth,

Gwaun dalar Gwyn a’i dylwyth.

Mwg brych yn fynych a fydd,

Mygedorth cylch Mai goedydd.

Anardd darth lle y cyfarth cŵn

Ennaint gwrachlod Annwn.

Gochwith megis gwlith y gwlych,

Habraiwn tir anehwybrsych.

Haws cerdded nos ar rosydd

I daith no gar niwl y dydd,

Y sêr a daw o’r awyr

Fal fflamau canhwyllau cwyr,

Ac ni ddaw poen addaw pŵl

Llowr an sêr Nêr ar niwl.

Gwladaidd y’m gwnaeth yn gaeth-ddu

Y niwl fyth anolau fu,

Lluddiodd ym lwybr dan wybren,

Llatai a ludd llwytu len

A lluddias ym, gyflym gael.

Fyned at fy nyn feinael.