Y Rhugl Groen

gan Dafydd ap Gwilym

Fal yr oeddwn, fawl rwyddaf,

y rhyw ddiwrnod o’r haf

dan wŷdd rhwng mynydd a maes

yn gorllwyn fy nyn geirllaes,

dyfod a wnaeth, nid gwaeth gwad,

lle’r eddewis, lloer ddiwad.

Cydeistedd, cywiw destun,

amau o beth, mi a bun;

cyd-draethu, cyn henu hawl,

geiriau â bun ragorawl.

A ni felly, anhy oedd,

yn deall serch ein deuoedd,

yn celu murn, yn cael medd,

dyfod a wnaeth, noethfaeth nych,

dan gri, rhyw feistri fystrych,

salw ferw fach sain gwtsach sail

o begor yn rhith bugail;

a chanto’r oedd, cyhoedd cas,

rugl groen flin gerngrin gorngras.

Canodd, felengest westfach,

Y rhugl; och I’r hegl grach!

Ac yno cyn digoni

gwiw fun a wylltiodd; gwae fi!

Pan glybu hon, fron fraenglwy,

Nithio’r main, ni thariai mwy.

Dan Grist ni bu dôn o Gred

can oer ben ffon yn sonio,

cloch sain o grynfain a gro.

Crwth cerrig Seisnig yn sôn

crynedig mewn croen eidion.

Cawell teirmil o chwilod,

callor dygfor, du god.

Ceidwades gwam, cydoes gwellt,

Groenddu, feichiog o grynddellt.

Cas ei hacen gan heniwrch,

cloch ddiawl, a phawl yn ei ffwrch;

greithgrest garegddwyn grothgro,

yn gareiau byclau y bo.

Oerfel I’r carl gwasgarlun,

Amen, a wylltiodd fy mun.