Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf)/I Dywysog Cymru
| ← Cywydd y Farn Fawr | Barddoniaeth Goronwy Owen gan Goronwy Owen golygwyd gan Isaac Foulkes |
Priodasgerdd Elin Morys |
CYWYDD
I'w gyflwyno i DYWYSAWG CYMRU, Wyl Dewi, 1753, ar y
testyn sy'n canlyn, sef, Reget patriis virtutibus orbem.
[Gweler LLYTHYRAU, tudal. 33, 34, 44.]
Pwy ddysg im'? Pa dduwies gain
Wir araith, i arwyrain
Gŵraf[1] edlin[2] brenhinwawr,
Blaenllin Cymru fyddin fawr?
Ai rhaid awen gymengoeg
O drum Parnassus, gwlad Roeg?
Cyfarch cerddber Bieriaid,[3]
Am achles hoff-les a phlaid?
Ni cheisiaf, nid af i'w dud,
Glodo elltydd gwlad alltud;
Ofer y daith, afraid oedd,
Mwyneiddiach yw'n mynyddoedd,
Lle mae awen ddiweniaith,
Gelfydd ym mhob mynydd maith,
Na wna'n eglur, neu'n wiwglod,
Ond da, a ryglydda glod.
Pan danwyd poenau dunych,
A braw du'n ael Brydain wych,
Pan aeth Ffredrig[4] i drigias
Da iawn fro Duw Nef a'i ras,
Rhoe Gymru hen uchenaid.
A thrwm o bob cwm y caid
Trystlais yn ateb tristlef
Prydain, ac wylofain lef.
O'r tristwch du-oer trosti
Nid hawdd y dihunawdd hi,
Fal meillion i hinon haf
O rew-wynt hir oer auaf
Iach wladwyr eilchwyl ydym,
Oll yn awr a llawen y'm,
Ni fu wlad o'i phenadur
Falchach, ar ol garwach gur.
Llyw o udd[5] drud, llewaidd draw,
I ni sydd; einioes iddaw;
Udd gwrawl, haeddai gariad,
Por dewr a ddirprwy ei dad;
Ni bu ryfedd rinweddau,
Ym maboed erioed ar Iau,
Arwr a fydd, ddydd a ddaw,
Mawreddog. Ammor[6] iddaw!
Hiroes i wâr Gaisar gu,
Di-orn oes i deyrnasu;
A phan roddo heibio hon
I gyrhaedd nefol goron-
Nefol goron gogoniant
Yn oediog, lwys enwog sant,
Poed Trydydd Sior, ein ior ni,
O rinwedd ei rieni,
Yn iawnfarn gadarn geidwad,
I'w dir, un gyneddf a'i dad.
Am a ddywaid, maddeuant
A gais yr awen a gânt
Hyn o'ch clod mewn tafodiaith,
A dull llesg hen dywyll iaith;
Mawr rhyddid Cymru heddyw,
Llawen ei chân, llonwych yw,
Trwy ei miloedd tra molynt
Eu noddwr, hoyw gampwr gynt;
Llyw diwael yn lle Dewi,
Ior mawr wyt yn awr i ni;
Ti ydyw'n gwârlyw gwirles,
Ti fydd ein llywydd a'n lles.
Os dy ran, wr dianhael,
A wisg y genhinen wael,
Prisiaf genhin brenhinwych.
Uwch llawrydd tragywydd gwych.