Bywyd a gweithiau Azariah Shadrach/Attodiad

← Galar-gan

Bywyd a gweithiau Azariah Shadrach gan Josiah Jones, Machynlleth

Hysbysebion →

ATTODIAD

TERFYNIR y cofiant hwn â dau ddifyniad, er rhoddi cyfleusdra i'r darllenydd weled drosto ei hun, nad oedd Shadrach ddim yn gwbl mor eiddil fel meddyliwr ag y myn rhai i ni gredu ei fod. Y mae y difyniad cyntaf yn cynwys pennod gyfan agos o'r llyfr a elwir Goleuni Caersalem, ar Y modd y daeth pechod i'r byd; a barned y darllenydd os nad yw ein hawdwr yn llawn mor foddhaol a rhywun arall ar y pwnc hwn.

"Y MODD Y DAETH PECHOD I'R BYD.

Marc. Pa beth yw pechod?

Ioan Annghyfraith yw pechod.

Iago. Pa fodd y daeth pechod i greadur glân? neu pa beth yw ffynonell wreiddiol gyntaf pechod? neu oddiar beth y tarddodd?

Ioan. Nid Duw, mewn arfaeth yn trefnu, nac yn caniatau, nac mewn un ystyr, yn fwy nag y mae yr haul yn achos o oerfel, neu y goleuni yn achos o dywyllwch. 2. Nid ewyllys rydd, fel yr achos cyntaf a blaenaf. Y mae yn sicr fod Duw wedi creu dyn yn greadur cyfrifol, sef yn meddiannu ar gynneddfau addas i fwynhau y daioni penaf, a moddion addas at ei fwynhau, a'i ewyllys yn rhydd i ddewis yr hyn a fyddo yn ymddangos yn ddaioni penaf iddo ef: y mae yn sicr mai nid fel y drwg gwaethaf y dewisodd Adda fwyta o'r ffrwyth gwaharddedig; ond fel y daioni penaf: felly nid ewyllys rydd fel yr achos blaenaf a ddaeth a phechod i'r byd: Duw a greodd ddyn a'i ewyllys yn rhydd; heb hyn ni buasai yn greadur cyfrifol: ond yr ydwyf yn addef fod gan ewyllys rydd law ynddo fel ail achos. 3. Nid oddiar un angenrheidrwydd anianaethol, neu ddiffyg pwerau moesol i garu Duw, y tarddodd pechod: ond yr ydwyf yn meddwl ei fod wedi tarddu oddiar hanfodol ddiffygolrwydd natur greuedig.

Iago. Pa beth oedd diffygolrwydd y natur greuedig?

Ioan. Bod heb fod yn ymddibynol arno ei hun; ond yn ymddibynol ar un arall. Nid oes un creadur yn hunan-ymddi bynol; am hyny y mae pob creadur yn rhwym (yn sicr?] i ddadfeilio, a myned i sefyllfa îs, os na bydd yn parhaus dderbyn o law un arall, sef o law ei Greawdwr.

Iago. Paham na buasai Duw yn creu dyn yn hunan-ymddibynol; ac yna fe fuasai yn sefyll?

Ioan. Nid oedd hyn yn tarddu oddiar natur Duw, nac oddiar ei ewyllys, na'i ben-arglwyddiaeth, nac oddiar un gosodiad o eiddo Duw; ond yr oedd yn tarddu oddiar angenrheidrwydd hanfodol natur pethau. Ni allasai Duw greu creadur yn hunan-ymddibynol; canys y mae yr hyn sydd yn hunan-ymddibynol yn anfeidrol, yn ganlynol yn Dduw: yn ganlynol ni buasai lle i ddau Fod anfeidrol; fe fuasai un Bod anfeidrol yn rhwym i ddistrywio'r llall.

Iago. Onid Duw oedd awdwr y creadur ag oedd a diffygolrwydd ynddo?

Ioan. Ie, yn sicr; ond nid Duw oedd awdwr ei ddiffygolrwydd; ni allasai Duw ei wneud yn hunan-ymddibynol; pe buasai yn hunan-ymddibynol, ni buasai yn greadur; canys y mae pob creadur yn ymddibynu ar y Creawdwr: ond y penderfyniad yw, gan fod hanfodol ddiffygolrwydd yn perthyn i bob creadur, sef ei fod heb fod yn hunan-ddibynol arno ei hun, ond yn ymddibynol ar un arall; a chan i Dduw mewn ffordd uniawn a chyfiawn ei roi a'i adael i sefyll arno ei hun, a pheidio ymddwyn tuag ato mewn un ffordd ond yn llwybr uniondeb a chyfiawnder, a pheidio rhoi dim iddo ond yr hyn oedd yn ei haeddu, fe syrthiodd yn y fan; a phe na buasai yn syrthio, buasai yn ogyfuwch â Duw, yn hunan-ymddibynol -- yn medru cynal ei hun. Felly ni a welwn fod pechod wedi dyfod i mewn oddiar hanfodol ddiffygolrwydd natur greuedig, a Duw yn ymddwyn tuag ato yn llwybr cyfiawnder, ac heb ymrwymo i'w gynal yn llwybr gras penarglwyddiaethol. Yn wyneb hyn ni a welwn fod pob daioni o Dduw, a phob anmherffeithrwydd o'r creadur.

Iago. A allasai Duw ddim cadw y creadur rhag pechu?

Ioan. Gallasai, oddiar ei benarglwyddiaeth, yn llwybr gras, trwy roddi iddo fwy nag oedd yn ei haeddu: ond nid yn llwybr gras y gwelodd Duw fod yn dda i ymddwyn at ddyn mewn diniweidrwydd, ond yn llwybr cyfiawnder.

Iago. Oni safodd rhai o'r angylion heb syrthio?

Ioan. Do; ond Duw o'i ewyllys da penarglwyddiaethol a'u 'diogelodd.

Iago. Oni saif y saint byth mewn gogoniant?

Ioan. Gwnant yn sicr, trwy fod Duw yn ffordd ei ras penarglwyddiaethol wedi ymrwymo i'w diogelu: ond pe tynai Duw ei law gynaliol oddiwrth eu bod, hwy a syrthient i'w diddymdra cyntaf: pe tynai efe ei law yn ol oddiwrth eu cyneddfau moesol, hwy a syrthient i bechod yn y fan. Ond y mae'r saint wedi cael eu diogelu yn bresenol mewn cyfryngwr, am hyny ni syrthiant byth.

Iago. Pa le y mae mawr ddrwg pechod yn ymddangos?

Pedr. 1. Y mae yn ymddangos yn wrthwynebiad i'r daioni penaf: y mae yn groes i bob peth sydd yn y Jehofah. 2. Yn yr annhrefn y mae wedi ei wneud yn y greadigaeth: pechod yw yr achos o bob gofid a marwolaeth. 3. Yn y niwed ag y mae wedi ei wneud i enaid; sef ei yspeilio, ei halogi, ei gaethiwo, ei dwyllo, ei ddallu, ei glwyfo, ei starvo, ei feichio, ac hefyd y mae yn ei boeni. 4. Y mae yn ymddangos yn ddrwg mawr. wrth ei gymharu â phethau drwg ereill; y mae yn waeth na chystudd, gwaeth nag angeu, a gwaeth nag uffern. 5. Y mae mawr ddrwg pechod yn ymddangos yn nyoddefiadau y Machnïydd. 6. Yn nghosp y damnedigion.

—————————————

Cymerwn ein hạil ddifyniad o'r llyfr a elwir Rhosyn Saron. Arddangosir Shadrach yn hwn fel gwrthwynebydd y "system, newydd," fel y gelwid hi.—Cofied y darllenydd mai golygiadau Shadrach sydd ganddo, ac nid ein golygiadau ni.

"Ymadroddion anysgrythyrol yw dywedyd 'Fod Crist wedi, marw, fel y gallai Duw, yn unol â'i santeiddrwydd, a'i gyfiawnder, a'i gyfraith, i achub pawb, pe ewyllysiai.' Ond cymerwch y sylwadau canlynol o dan eich ystyriaethau:

"1. Os gall Duw, yn wyneb aberth Crist, yn unol â'i natur, i achub pawb, yna fe all, yn unol â'i natur, i beidio a damnio neb; ac yna y mae cosp y damniaid yn tarddu oddiar benarglwyddiaeth Duw, ac nid oddiar ei natur; ac y mae yn sicr mai dyna fel y mae yn bod, os darfu Crist ddiogelu anrhydedd llywodraeth foesol ar eu rhan, fel y gallasent, yn unol â gogoniant Duw, i gael eu hachub: ond yr ydwyf yn meddwl mai nid oddiar ei benarglwyddiaeth y mae Duw yn cospi y damnedigion: ond yr ydwyf yn meddwl fod cyfiawnder a santeiddrwydd Duw yn ei rwymo i'w cadw yn y carchar hyd nes talont y ffyrling eithaf. Mat. v. 26.

"2. Os gall Duw achub pawb yn bresenol yn unol â'i natur, yn wyneb aberth Crist, fe all, yn unol â'i natur, eu hachub eto o'r fflamiau yn mhen miliwn o flynyddau, pe ewyllysiai; oblegyd yr un fydd Duw, o ran ei natur, y pryd hwnw ag yn awr; a'r un fydd pechod o ran ei natur, a'r un fydd rhinwedd aberth Crist. Nid hir ystod o bechod, na lliosogrwydd o bechodau, yn unig, sydd yn damnio; ond natur pechod ynddo ei hun. Diau: fod y plentyn pan yr anadlo gyntaf, yn ddamniol yn wyneb y gyfraith, yn gystal a'r pechadur can' mlwydd; oblegyd y mae y ddeddf yn gofyn natur berffaith yn gystal ac ymddygiad perffaith.

"3. Os gall Duw gospi rhai o'r bobl ag y darfu Crist roi iawn digonol drostynt, fel y gallasai Duw unwaith, yn unol â'i natur, eu cadw, yna fe all ddamnio'r etholedigion cyn iddynt gael eu sancteiddio, er i Grist roi iawn digonol drostynt; yna fe ymddengys nad yw iawn Crist o ddim gwerth y'ngolwg Duw; ac fe ymddengys y'ngoleu'r athrawiaeth newydd sydd am godi ei phen yn ein gwlad, mai ewyllys Duw a ffydd dyn sydd yn diogelu anrhydedd y llywodraeth foesol, ac nid iawn Crist; yn ganlynol, fe allai Duw i achub, pe ewyllysiai, heb iawn Crist. Mae yn sicr os gall Duw yn unol â'i natur, i ddamnio dynion wedi cael iawn digonol drostynt, y gall ef, yn unol â'i natur, i achub dynion heb gael un iawn drostynt; ni a welwn, yn ganlynol, mai tuedd yr athrawiaeth o fod Crist wedi marw dros bawb, yw gwadu'r angenrheidrwydd o iawn am bechod, a dal fod adferiad i'r damnedigion o boenau uffern; ac y mae yn sicr fod yr athrawiaeth gyfeiliornus ag sydd am ymddangos yn ein gwlad, mewn dillad newydd, yn llawn o wenwyn ofnadwy, ac yn sicr o derfynu mewn Sosiniaeth, ac yn sicr o feithrin ffurfioldeb, caledwch, ac annuwioldeb, yn ein hardaloedd; am hyny, y mae'n llawn bryd i ni ddeffro yn ei herbyn, a gwylio rhagddi.

*⁠*⁠*⁠*⁠*

"5. Ni allasai Adda ddwyn marwolaeth i neb, ond i ddeiliaid y cyfammod, i'r hwn yr oedd efe yn ben iddo: Adda oedd pen y cyfammod o weithredoedd; ac yr oedd ei holl hâd naturiol yn cael eu golygu ynddo fel aelodau; a phan ddarfu ef syrthio, fe syrthiodd pawb ynddo: a "thrwy un dyn y daeth pechod i'r. byd, a marwolaeth trwy bechod; ac fe aeth marwolaeth ar bob dyn yn gymaint a phechu o bawb:' felly Crist yw pen y cyfammod gras, ac y mae'r holl etholedigion yn cael eu cyfrif ynddo fel ei hâd a'i aelodau; ac fe ddywedir eu bod yn cael eu croeshoelio gydag ef, yn marw gydag ef, ac yn adgyfodi gydag ef. Cyfryngwr i ddeiliaid y cyfammod hwn yw Crist; Meichiau i ddeiliaid dirgeledig y cyfammod hwn yw Crist; gwaed y cyfammod hwn yw gwaed Crist; ac fel meichiau yn y cyfammod hwn yn unig y bu Crist farw; am hyny ni roddodd Crist ddim iawn dros neb, ond dros y rhai a gafodd eu golygu gan Dduw, i y fod yn ddeiliaid o'r cyfammod hwn: yn ganlynol, ni all Duw yn unol â'i natur, i achub neb ond y rhai'n, oblegyd na chafodd ef ddim iawn drostynt: yn ganlynol, fe fydd yn rhwym oddiar angenrheidrwydd natur i gospi y rhai a fydd marw o dan y cyfammod o weithredoedd, am nad oes un cyfrngwr yn y cyf ammod hwnw: nid natur angylion a gymerodd Crist, ac nid had Adda, na had y Ddraig yw Crist, ond had y wraig ydyw ef. Ni bu Crist ddim marw mewn un berthynas gyfryngol â'r rhai fydd yn golledig: am hyny nis gallai Duw eu hachub, yn unol â'i natur, yn y drefn a sefydlwyd yn y cyfammod tragwyddol.

"6. Yr wyf yn addef, pe buasai Duw yn ordeinio ac yn ap- pwyntio ei Fab i fod yn ben cyfammod i holl ddynol-ryw, a'i ordeinio ef yn Gyfryngwr i bawb, a Christ fel Cyfryngwr wedi marw dros bawb, yn y berthynas hono i roddi iawn digonol drostynt, yna fe allai Duw, yn unol â'i natur i achub pawb; ond ni allai, yn unol â'i gyfiawnder, i ddamnio neb wedi cael iawn digonol dros eu holl bechodau : ond y mae yn ddigon eglur, oddiwrth yr holl ysgrythyrau, mai dyben marwolaeth Crist oedd dwyn iachawdwriaeth gyflawn, mewn modd teilwng o Dduwè dod, i bawb ag oedd ef yn eu cynnrychioli fel pen y cyfamod newydd.

"7. Ni a welwn yn eglur oddiwrth yr holl ysgrythyrau, mai nid marw a wnaeth i brynu swn efengyl i ddynion, a'u gadael yn amddifaid o ras yr efengyl. Nid marw a wnaeth Crist i brynu pethau daearol i ddynion, a'u gadael yn amddifaid o fendithion ysbrydol; yr oedd gwaed Crist yn rhy werthfawr i'w dywallt am bethau mor wael a phethau'r byd. Nid marw a wnaeth Crist i drymhau cosp dynion, nac i egluro cyfiawnder Duw yn eu dinystr; 'ond hwn a osododd Duw yn iawn trwy ffydd yn ei waed ef, i ddangos ei gyfiawnder ef trwy faddeuant y pechodau a wnaethpwyd o'r blaen trwy ddyoddefgarwch Duw, i ddangos ei gyfiawnder ef y pryd hwn, fel y byddai Duw yn gyfiawn, ac yn cyfiawnhau y neb sydd o ffydd Iesu,' Rhuf. iii. 25, 26. * * * * Mae yn sicr na fu Crist farw dros bechodau neb, ond dros y pechodau a gyfrifwyd arno; ac y mae yn sicr y cyfrifir cyfiawnder Crist i bawb o'r bobl ag y cyfrifwyd eu pechod hwy arno ef."