Caniadau Watcyn Wyn/Brawd mogi yw tagu

Caniadau Watcyn Wyn

gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)

BRAWD MOGI YW TAGU.

'NoL cario ffon llath yn fy llaw trwy y byd,
A wincio dros level cymdeithas;
A mesur pob un ddaw i gwrdd a fi i gyd;
A levelu pob peth o fy nghwmpas;
Mae'r tala' mor fyr, ac mae'r byra mor dâl,
Dyna'r gwir, ond heb un rheswm dros hyny;
Rhowch chwi'r ddau i sefyll yn erbyn y wàl,
A chewch wel'd mai "brawd mogi yw tagu."

Y dyn tàl, mae hwnw mor uchel i'r lan,
Fel mae'r ddot yn ei ben'e wrth gerdded;
A'r edlych a'i goes e mor fyr, ac mor wan,
Fel prin mae e'n symud wrth fyned;
Yn y rhas rhwng y ddau, feallai cwymp y dyn mawr,
Ac yno am dymor cyn cwnu;
A'r un bach yn ei basio fe'n gelain ar lawr—
Dan chwythu, "brawd mogi yw tagu."

Mae un dyn mor deneu, a'i esgyrn i gyd
Yn grwgnach wrth ddilyn eu gilydd;
A'r llall a'i lwyth bloneg yn tuchan trwy'r byd;
A'i wynt mewn llawn waith yn dragywydd;
Mae'r dyn tew a'i gysgod yn scemo i fyn'd i'r lan
I ben tyle gwastad, dan chwythu;
A rhywbeth yn y cysgod yn sibrwd yn wan,
Wel gyfaill," brawd mogi yw tagu."

Mae hwna, ag arian, ryw haner llon'd Banc,
Rhyw ormod o'r haner o ddigon;
A hwna, prin digon i dori ei wanc,
A'i logell mor ysgafn a'i galon;
Ond craciodd y Banc o dan bwysau yr aur,
Nes ydoedd y ddaear yn crynu;
Pan gwrddodd y ddau heb ddim, hyn oedd y gair
A basiodd, "brawd mogi yw tagu."

Mae e'r gweithiwr caled yn enill ei wres,
Os nad yw e'n enill ei fara;
Er nad yw yn berchen rhyw lawer o bres,
Mor hapus a'r dydd y man hwya';
A'r esgus foneddwr heb ddim byd i wneyd,
Ond gwneyd ei ben yn fwy gwag wrth chwibanu
Mae ar y gweithiwr ormod o g'wilydd i ddweyd,
Wrth hwna, "brawd mogi yw tagu."

Rhyw daro i lawr ydyw ergyd y byd,
Cael pob peth fel am yr iselaf;
A mesur y mawr wrth y lleiaf o hyd,
Ac nid yr un bach wrth y mwyaf;
Fe'n cloddiwyd i gyd o wythïen o glai,
Ini'n gydradd i gyd y fan hyny;
A myn yr hen fyd ein cael yno bob rhai,
Yn y diwedd, "brawd mogi yw tagu."

Nodiadau