Caniadau Watcyn Wyn/Dystawrwydd

← Priodas y Dywysoges Louise ag Ardalydd Lorne

Caniadau Watcyn Wyn

gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)

DYSTAWRWYDD.

DDYSTAWRWYDD dieithr, henffych i dy gwmni,
Heb ddim ar y gyfeillach bur i dori;
Pob swn yn alltud o'th derfynau tawel,
I'th aflonyddu ni anadla awel;
Yn ymhyfrydu y'mwynhad dy hunan,
Lle nad yw tafod bywyd byth yn yngan;
Mudandod cysegredig yn teyrnasu,
Yn ymerawdwr ar yr oll oddeutu;
Llewyga cynwrf yn yr effaith rhyfedd,
Un llais ni feiddia dori y gynghanedd;
Amneidi a thawelwch dy ddylanwad
Ar adsain twrf, a threnga wrth nesu atad;
Pob peth yn gwrando,'naros i glustfeinio,
Pob dim, ond calon bywyd—ddim yn cyffro.

Ddystawrwydd drud, mor brinion yw'th fynydau,
Mynyd tra'r byd yn gorfod huno weithiau;
Rhyw fynyd pan fo pobpeth wedi peidio,
Y cyfan ond dy hunan wedi blino;
Rhyw fynyd pan fo cynwrf wedi mygu.
Pan fyddo anadl masnach wedi methu;
Rhyw fynyd wedi ei llethu o'r oriau diwyd,
Yn ddystaw fach yw hyd dy werthfawr fywyd.

Dylanwad dy hyawdledd mor ofnadwy,
Yn gafael yn yr oll mor ansigladwy;
Yn cadw'th gynulleidfa mewn mudandod,
A rhyw ddyheu erfyniol heb yn wybod;
Dy areithyddiaeth nerthol byth yn bloeddio
Lladrata sylw heb na sŵn na chyffro;
Dy sylw di yn gwrando ar dy hunan,
Yn taro'r oll i wrando fel y mudan;
Ni raid i fawredd floeddio fel peth egwan,
Dy ddwfn fudandod floeddia dros ei hunan;
Mae effaith dy dawelwch mor ddychrynllyd—
Treiddia i ddeffro'r sylw mwyaf cysglyd—
Fu erioed yn hepian—sylw y dienaid,
Yn d'wyddfod di ni feiddia gau ei lygaid

Y cynhyrfiadau mwyaf effro'n huno,
A'r sylw mwyaf cysglyd wedi deffro!

Dy ddwfn dawelwch, O! mor ddwfn fyfyriol,
Terfynau dy fwynhad mor annherfynol;
Yr enaid yn ymgolli'n dy gyfeillach,
I'th fynwes fawr yn gwasgu, dynach, dynach;
Yn gwasgu i'th gyfeillach bur ymhobman,
Fel wedi cwrdd â thebyg iddo'i hunan;
Rhyw beth yn hoffi mynyd annibynol,
I bur fwynhau, ei bur fwynhad hanfodol;
Athrylith fud areithia ynghlust enaid,
Ffrwd o'r hyawdledd fwyaf bur fendigaid—
A'i llithra'n angof, i'r hyfrydwch mwyaf,
Dyfnder hyfrydwch y dystawrwydd dyfnaf.

O anherfynol fawredd diddechreuad,
Rhyw annibynol ddim o ran dy haniad;
Dy lanw dystaw ar ei dònau llyfnion,
A nofia'r enaid i fôr mawr dy swynion;
I oror digon tawel i glustfeinio—
Yn ol cyn i'r dystawrwydd cyntaf gyffro;
Dystawrwydd digon dystaw i allu gwrandaw,
Ar y dystawrwydd cyntaf gan mor ddystaw!
Pob tòn ddigynwrf sydd yn cynrychioli,
Rhyw eigion llawn dystawrwydd fu'n bodoli;
Y tonau dystaw'n tori idd eu gilydd,
O eigion llawn dystawrwydd hyd ei lenydd!
Y meddwl hwylia'nol o dòn i dòn—
Ynghwch tawelwch ar y fordaith hon;
Y meddwl a dystawrwydd rwyfa ynghyd,
Yn ol i'r dwfn ddystawrwydd cynta' i gyd;
Y tònau'n cwnu iasau adnewyddol,
I chwilio am y gronfa annherfynol:—
Yn ol, dros lanw dystaw'r storm ddychrynllyd,
Yr arswyd a ragflaena'r cynwrf enbyd;
Dystawrwydd dyfnder nos pan huna'r cyfan,
Pan orphwys bywyd fel ar fynwes anian;
A rhybydd mud effeithiol y daeargryn,
Dystawrwydd i ddysta.wrwydd sydd yn ddychryn,

Rhyw ragfynegydd tawel cyffro mawr,
Dystawrwydd hawlia sylw holl gyrau'r llawr,
O flaen y dinystr rhyw bruddglwyfus genad,
Dan bwys ei genadwri'n methu siarad!

Dystawrwydd wrth ddystawrwydd asia'n ôl,
Cyn asio tonau'r afon trwy y ddôl;
A chyn i'r crychiau adseinio sŵn eu gilydd,
O nant i nant hyd lethrog fron y mynydd;
Cyn i'r dòn gyntaf rolio'n annghyfarwydd,
Fel i fedyddio twrf ar draeth dystawrwydd;
Cyn rhoddi nerth i anadl awel chwalu,
Y lasdon gyntaf gafodd ei rigwynu;
Cyn creu defnyddiau sŵn, cyn llanw'r gwagle,
Cyn gosod clogwyn adsain ar ei safle;
Cyn i beirianwaith Duw wrth gychwyn dyrfu,
Cyn i'r peth cynta' o orsaf creu chwyrnellu;
Cyn i'r llais cyntaf glywed sŵn ei hunan,
Yn disgyn'n ol o'r gwagle mawr yn unman;
Cyn i gerub gael ei lunio,
Cyn i seraph ddechreu byw;
Cyn i angel ieuanc gyffro
Aden yn nystawrwydd Duw!

Nodiadau