Chwedlau'r Aelwyd/Wil a'r Pren Afalau

Chwedlau'r Aelwyd
Corff y llyfr
gan Hughes a'i Fab, Wrecsam
Corff y llyfr

Wil a'r Pren Afalau.

DAN hen bren afalau, yn llwythog o rawn,
Eisteddai Wil fach yn yr ardd un prydnawn;
'R afalau mawr boch-goch gynhyrfent ei chwart,
Ond ofnai eu cyffwrdd a llaw nag a dant.

Nis gwn pa'm gorchymynodd fy nhad heddyw im',
"Paid, Wil, a chymeryd un afal er dim."
A phan y gofynais am un wrth ei law,
Gomeddodd yn bendant, gan ateb, "Taw, taw."

Yn awr dyma afal bach aeddfed a chrwn,
Sut y gwyddai fy nhad, pe cymerwn i hwn?
Mae canoedd ar ganoedd yngrhog ar y pren,
A mae hwn, 'rwy'n siwr, yn un melys dros ben.

Estynodd law ato, ond clywodd rhyw lais
Mwyn, trist, yn ei gyfarch er atal ei gais;
Swn telyn fach ydoedd yn nghudd tan ei fron,
A chwareu 'roedd angel cydwybod ar hon.

Ac fe ganodd yn eglur, — " Wil bach yn awr clyw,
Er myn'd o'th dad ymaith, fe'th welir gan Dduw;
A beth pe dywedai am danat yn'r ardd,
Y bachgen hwn ddygodd yr afal bach hardd!"

Ar hyn aeth "Wil ymaith tua'r ty yn ddioed,
I'r llofft aeth mor lonydd na chly wyd swn troed;
Gweddiai, — " maddeu, ti Lywydd y nen,
Ac os gweli yn dda na dd'wed uwch fy mhen,
'Bu agos i Wil gym'ryd afal o'r pren.' "