Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern/Pregeth XXII

← Pregeth XXI

Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern gan David Samuel Jones

Sylwadau Arbenig

BRIWSION ODDIAR FWRDD Y PARCH. W. WILLIAMS, WERN.

Yn y Dysgedydd am Hydref 1866, tudalen 355, o dan y penawd uchod, fel y canlyn y dywed y Parch. Josiah Jones, Machynlleth:—"Yr ydym yn ddyledus am y briwsion dilynol i'r Parch. Edward Edwards, Manchester, yr hwn ar gais, ac o enau Mr. Williams ei hun a'u hysgrifenodd."

SYLWADAU ER EGLURO Y SEITHFED BENNOD O'R RHUFEINIAID.

1. Fod gan bob dyn ei dueddiad llywodraethol.

2. Fod cymeriad pob dyn yn cael ei wneud i fyny o'i dueddiad llywodraethol, "Eto nid myfi," &c.

3. Fod dyn yn fynych yn gweithredu am dymhor yn groes i'w dueddiad llywodraethol.

4. Nad ydyw un dyn, pa un bynag fyddo a'i da a'i drwg, yn ymddwyn i fyny yn gwbl i'w dueddiad llywodraethol tra yn y byd hwn.

5. Yna, wrth reswm, nis gall y da fod yn hollol ddedwydd yn y byd hwn.

6. Mai yr unig sylfaen o gysur sydd gan y Cristion yw yr hyn ydyw Duw yn Nghrist.

Tybiai Mr. Williams fod y sylwadau blaenorol yn cynwys yr egwyddorion angenrheidiol er iawn esbonio y bennod ddyrys hon. Yn canlyn y mae amlinelliad o bregeth a bregethwyd ganddo yn Manchester, Mai 22, 1836, ond a baratoisid ganddo ar gyfer y Sabbath blaenorol, sef y 15fed, pryd y cymerodd diffyg mawr le ar yr haul,

Ac yr ydoedd hi yn nghylch y chweched awr, a thywyllwch a fu ar yr holl ddaear hyd y nawfed awr, a'r haul a dywyllwyd; a llen y deml a rwygwyd yn ei chanol," Luc xxiii. 44, 45.

I. Ni a ddangoswn fod y tywyllwch hwn yn or-uwchnaturiol.

1. Cymerodd le ar y llawn lloer, ac nis gall diffyg naturiol gymeryd lle ond pan fyddo y lleuad yn newid.

2. Nis gallasai y tywyllwch hwn barhau am dair awr pe na buasai yn oruwchnaturiol.

II. Ni a sylwn fod marwolaeth Crist mor bwysig fel ag i effeithio ar y greadigaeth weledig.

1. Ymddangosai yr haul a'r ddaear fel yn cyd-ymdeimlo â'u Creawdwr ar yr amgylchiad hwn. Ymddangosai yr haul, y cawr mawr yna ydoedd bedair mil o flynyddoedd o oed, fel mewn llesmair, ac ymysgydwai y ddaear.

2. Ymddangosai yr haul fel mewn cywilydd o'r weithred, ac ataliodd ei oleuni.

3. Ymddangosai yr haul mewn trallod mawr am ddrygioni dyn. Ymddangosai mewn galar, a rhoddodd ei handkerchief du dros ei wyneb.

4. Ymddangosai yr haul fel am ddangos drwy atal ei oleuni beth a fuasai ystad pechadur pe buasai Duw yn cadw oddiwrtho oleuni ei wynebpryd.

III. Gan i farwolaeth Crist gael y fath effaith ar y greadigaeth ddireswm, beth raid ddarfod iddi gael ar y resymol a'r foesol?

1. Ar drigolion y nefoedd. Ymddangosai angylion mewn dyddordeb mawr yn ngwyneb yr amgylchiad. Felly hefyd y gwaredigion oddiwrth ddynion. Ymddibynai eu tragwyddol ddedwyddwchar ganlyniad ei farwolaeth. Derbyniasid hwynt i'r nefoedd ar drust, a safai yn awr a ydoedd y weithred i gael ei hadnewyddu ai nad ydoedd?

2. Ar drigolion y fagddu, "Yn awr y mae eich awr chwi, a gallu y tywyllwch." Gwyliasant Grist am ddeng mlynedd ar hugain, a thybient yn awr fod y fuddugoliaeth o'u tu.

3. Ar drigolion y ddaear. "Yn wir Mab Duw oedd y dyn hwn.'

4. Ar ddeiliaid marwolaeth. Llawer o feddau a agorwyd, a llawer o'r meirw a gyfodwyd. Ymddangosent mewn cyffro. Gofynai Abraham i Sarah ei wraig yn ogof Machpelah, A ydyw y nos drosodd? mor felus y darfu i ni gysgu. Gad i ni edrych allan o'r ogof hon. Edrychasent allan a thybiasent weled o honynt frenin y dychryniadau wedi ei daro agos yn farw a'i golyn wedi ei dynu ymaith.

Awgrymiadau:—1. Mor fawr y rhaid fod drwg pechod. 2. Mor galed y rhaid fod calonau pechaduriaid. Nid ydynt yn toddi yn ngwyneb marwolaeth Crist. Maent yn galetach na'r creigiau—holltasent hwy.

Nid yw ardderchogrwydd Mr. Williams fel pregethwr i'w weled yn y pregethau blaenorol, oblegid nid oedd ei feddwl a'i law yn gallu dilyn eu gilydd yn rheolaidd wrth ysgrifenu. Ymddyrysai gyda'r gwaith hwnw. Er hyny, galluogir ni drwy ei bregethau ysgrifenedig i weled nodwedd meddwl y pregethwr enwog, yr hwn a fu yn dysgu gwybodaeth i'r bobl am ddeugain mlynedd. Gresyn na buasai rhywun wedi ymgymeryd wrth ei wrando, âg ysgrifenu nifer o'i bregethau mewn llaw fer. Gallesid felly eu cael yn llawn, a buasent yn drysorau gwerthfawrocach na'r aur, canys yr oeddynt yn cynwys yr athroniaeth buraf, ac yn llawn o'r drychfeddyliau godidocaf.