Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry/Galargan
| ← Hymnau | Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry gan Thomas Lewis Jones, Machen |
→ |
GALARGAN
AR OL
Y PARCH. ISAAC MORGAN HARRY.
Mae hanes dynoliaeth o'r dechreu
Yn eglur fynegu i ni,
Mai'r beddrod, oer anedd y dyffryn,
Yw cartref y teulu llu;
Afrifed yw'r dorf sydd yn barod,
Yn dawel heb gynhwrf na phoen,
Arosant sain dreiddgar yr udgorn,
Ar ddydd priodas—ferch yr Oen.
I'r duwiol, mae angeu yn genad
O lys y tangnefedd sydd fry,
I'w gyrchu i fynwes ei Briod,
Lle'r erys mewn mawredd a bri;
Ond eto, nid ydym yn chwenych
Cael tynu y babell i lawr,
Gwell fyddai cael myned i'r nefoedd
Heb gymysg â phryfed y llawr.
Er hyny, rhaid yw bod yn foddlon,
Can's hyn ydyw rheol ein Duw,
Rhaid unwaith fyn'd drwy borth marwolaeth,
Cyn cyrhaedd yr hyfryd wlad wiw;
Er tlysed y blodau mewn bywyd,
Er cystal eu cwmni a'u gwedd,
Darfydda eu harddwch a'u mwynder,
Drwy chwythiad oer awel y bedd.
Pe buasai yn ngallu yr eglwys
I gadw saeth angeu yn ol,
Rhag taro ei Harries anwylgu,
A myned â'i bugail o'i chol,
Hi wnaethai bob ymdrech at hyny,
Heb groesi bwriadau ei Duw,
Can's trymaidd yw teimlad ei chalon,
O herwydd na chafodd ef fyw.
Ond ofer yw arf yn y rhyfel—
Ag angeu, ni lwydda hi ddim,
Rhaid myned pan ddelo yr alwad
Drwy dònau'r Iorddonen a'i grym ;
Ymddattod wna'r babell yn chwilfriw,
Pan dynir y c'lymau yn rhydd,
Nid digon yw gallu meddygon
I gadw y corph rhag y pridd.
Er meddu rhinweddau rhagorol,
Duwioldeb dra uchel ei dawn,
A nerth anorchfygol mewn gweddi,
Wrth geisio yn rhinwedd yr Iawn;
Nid digon oedd hyny er cadw
Ein brawd yn yr anial yn hŵy,
Aeth adref, gan waeddu "buddygol"
Yn haeddiant yr Iesu a'i glwy.
Cof—genyf ei glywed ef gyntaf,
Yn dyweyd am ogoniant yr Iawn
A roddwyd gan Iesu wrth farw,
Mewn lludded ar groesbren brydnawn;
Llefarai am gariad y duwdod,
A thoster trugaredd ein Duw,
Gan godi gogoniant y Meichiau,
Fel Ceidwad i holl ddynolryw.
Llefarai'r hyn brofai ei hunan,
Nid peiriant dideimlad oedd ef,
Dangosodd yr Iesu dderbyniodd,
Fel unig ddrws gobaith i'r nef;
Er na chafodd ysgol gan ddynion,
Bu'n ddiwyd yn ysgol y groes,
Nes gwybod yn fedrus a helaeth
Am Iesu, ei angeu a'i loes.
Bydd cyrddau chwarterol sir Fynwy
Yn gwisgo'u galar—wisg yn hir,
Y Gymanfa flynyddol sy'n wylo,
O herwydd ei golli o'n tir;
Drwy ddianc o'n Harries anwylgu
I fyd yr ysbrydoedd i fyw,
Collasom ddadleuwr cryf, nerthol,
Yn achos ei Geidwad a'i Dduw.
Nid siarad am Dduw wnai mewn gweddi,
Ac amgylchu y ddaear faith gron,
Gan hysbysu y duwdod yn Drindod,
Amgylchiadau y bydoedd o'r bron;
Ond ymaflai yn Nuw a'i gyfamod,
Gan ddadleu haeddianau yr Iawn,
Nes tynu y nefoedd i waered,
A gwneuthur ein calon yn llawn.
Mae "Capel Rhagluniaeth " y Morfa,
A'i agwedd yn edrych yn syn,
Am guddio cenadwr yr Iesu
Dan lèni caddugawl y glyn;
Yn y cyrddau wythnosol gofynir,
Mewn teimlad a phryder gwir ddwys,
"Pa fodd gellir hwylio y llestr,
A'n cadben daearol dan gwys."
Mae llais o'r bythol—fyd yn gwaeddu,
"Na wylwch heb obaith yn awr,
Nid pell ydyw dydd adgyfodi
Holl deulu lluosog y llawr;
Daw'r Iesu ar gwmwl gogoniant,
A llu o angylion y nef,
Ar foreu y farn gyffredinol,
Ei alwad pryd hyn fydd yn gref."
Daw fyny holl deulu y dyffryn,
Yn llu dirifedi o'r bedd,
Nid erys un ewyn heb ddeffro,
Rhyfeddod fydd gweled eu gwedd;
Pryd yma bydd "Harries o'r Morfa "
Yn ieuanc a gwrol ei wedd,
Ei waith yn drag'wyddol fydd moli
Ei Arglwydd yn ardal yr hedd.
Y DIWEDDAR
BARCH. ISAAC MORGAN HARRY.
Pregethwr heb bur goethiad,—nac addurn
Er cuddio 'i ddechreuad;
Ei eiriau a'i lefariad
Oedd o ryw les—boddiai'r wlad.
Hawdd i'w wel'd oedd gwreiddiolder—ei ddoniau
Dyddanol a'i ffraethder;
Yr ydoedd, er ei wywder,
Yn dân byw gyda'i dôn bêr.
Gwyneb ni feddai i gynyg—esgyn
Drwy wisgo plu benthyg;
Un o brofiad, heb ryfyg,
Yn ein plith—hollol un plyg.
Nid un wedi diwyno,—a golchiad
O galch teneu drosto;
Ond rhuddin,—yr un trwyddo,
Wirion frawd, addurn y fro.
—CALEDFRYN.
ARGRAFFWYD GAN E. WALTERS, NORTH CHURCH-STREET, CAERDYDD.