Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth/Serchgoffa ac Englyn

Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth

gan John Evans, Abermeurig

SERCHGOFFA.

Dydd adgofir er ein halaeth
'R olaf Sul o Chwefror fydd,
Dydd a'i nod o ingol hiraeth,
Sylweddoliad ofnau prudd;
Dydd o dristwch, llethol alar,
Dydd datodiad c'lymau lu,
Dydd ymado byth â'r ddaear
Un oedd anwyl genym ni.

Gydag ysgafn lif y wawrddydd,
Yn ngwawl-gerbyd dwyfol glaer,
Esgyn wnaeth i'r tawel froydd,
Y'nt o fewn y nefol gaer;
Cafodd ddechreu Sabbath yma,
Cyn ei ddiwedd fe aeth trwy
Byrth marwolaeth i'r deg wynfa,
Na wel ddiwedd Sabbath mwy.

Anian oedd fel pe am sychu
Dagrau ceraint yma lu,
Drwy haulwenau 'n portreadu
Croesaw hoff gyfeillion fry;
Pan dywyllai gwawr y ddaear,
Torai 'n glaer ar fryniau hedd,—
Heddyw 'n iach uwch gwae, uwch galar,
Draw i angau, draw i'r bedd.

Coron heddyw yn lle cystudd,
Nefol nwyfiant fyth heb boen,
Cadwedigol, canaid, ddedwydd,
Ger gorseddfainc Duw a'r Oen;.
Heddyw 'n iach uwch gwae, uwch galar,
Draw i angau, draw i'r bedd.

Chlywodd clust, ni welodd llygad,
Ac ni ddaeth i galon dyn,
Fythol rym atdynol gariad,
Person y Jehofa 'n ddyn.

Eto yma awel ddeifiol,
Chwyth o oror oerllyd fedd,
Draidd i'm mynwes yn ddirlethol,
Wywa 'n paradwysol hedd ;
Cofio'r dwyfol Un orweddodd
I'w chynhesu, bywiol trydd
Gobaith, trwyddo Ef orchfygodd,
Egyr dorau hon ryw ddydd.

Anwylaf un, os y'm dan friw yn gwaedu
O hiraeth am dy berson, am dy gwmni,
Am nad oes genym heddyw wedi ei ado,
Ond marwol ran, mewn gweryd yn adfeilio,
Fyth ni adfeilia 'r byw ddylanwad hwnw,
Na, erys hwn heb drai 'n adfywiol lanw,—
I leddfu rhwyg ein mynwes wnaed gan angau,
Yn fythol falm iachusol nefol riniau.

Prudd bleser yw, er hyny, llwyr orchfygol·
Fydd adolygu 'th fywyd mwyn, defnyddiol;
Nid am ei fod yn cynwys rhyw aruthredd,
Ond am fod ynddo gymaint cymhesuredd;
Nid arucheledd cadarn fynydd cribog
A fu ei nod, ond rhin y dyffryn cnydiog,
Yn îr o riniau nefol wlith eneiniol,
A'i arogl pêr a'i degwch yn edmygol;
Nid planed glaer, yn ngwawl y pell uwchafion,
Nas cenfydd ond seryddwr ei chyfrinion,
Ond lloer ddefnyddiol bur, angylaidd wenau,
I'n lloni 'n rhwydd â'i thirion fwyn belydrau,

Os nad oedd un o gewri yr areithfan,
Nac mewn athrylith y tanbeidiai allan,
Na threiddgar ddrychfeddyliau athronyddol,
Nad chwaith mewn ceinion iaith o urdd farddonol,.
Nad swyn ei ddawn yn gymaint a'i henwogodd,
Na choethedd dysg yn benaf a'i hamlygodd;
Ond symledd gwir, gwiw genad hedd o ddifri',
O lwyraf fryd o hyd am ogoneddu

Yr Un a'i prynodd, ac a'i galwodd allan,
Yn weithiwr dwys a diwyd yn ei winllan;
Ei wedd ddifrifddwys pan gyhoeddai'r cymod,,
A gariai ryw ddylanwad trylwyr hynod.
Ei dreiddgar O! pan argymhellai'r drefn,
Oedd adsain fel rhyw ddwyfol O! tucefn ;
Ei gawell oedd yn llawn o lymion saethau,
Yn loewglaer gan awch yr Ysgrythyrau ;
Arhôdd ei fwa 'n gryf heb ffaeledd ynddo,
Nes daeth y wŷs i roi'r filwriaeth heibio,
A hwylio i'r wlad na chlywir llais gorthrymydd,
Nas cyraedd saeth ei goror yn dragywydd ;
Gwlad fythol ddydd o fywiol wên ei Arglwydd,
Gorchfygol mwy mewn canaid wisg a phalmwydd.

Os collodd Seion wyliwr o'r ffyddlona,
Mae ganddi hi addewid y Jehofah,
Y cyfyd eto rai i lenwi 'r rhengau,
Adawodd cewri ddianghasant adrau ;
Ond ni adferir byth mo golied teulu,
Mae'r rhwyg y fath na ellir ei gyfanu ;
O golled in' fu colli ei weddiau,
Ei wenau mwyn, a'i ddifrif serchog eiriau,
Ei gylchoedd yma i ni sydd wag ddieithrol;
"A'i le nid edwyn mwy" yw'n cwyn hiraethol.—

Gobeithio eto cawn ryw ddydd ei gwrddyd,
Heb ysgar mwy, yn ngwlad y pur ddedwyddyd.
S. A. EDWARDS (ei ferch).

I'w lwch boed heddwch o hyd,—hyd adeg
Y dedwydd adferyd,
Pan fydd eto 'n gwisgo i gyd
Ei sanctaidd dlws ieuenctyd.

T. BRIWNANT EVANS.

Nodiadau