Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth/Geirfa

Oddi ar Wicidestun
Salm CVII Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth

gan Goronwy Owen

Hysbysebion


GEIRFA

 A.

  • ABAD : pennaeth mynachaidd ac eglwysig.
  • ADWEDD : adferiad.
  • ANHWYLio : diffrwytho.
  • AMORTH : aflwydd, anffawd, gwarth.
  • ANNISBUR : pur, diledryw.
  • ANNYN : truan.
  • ARABAWDL : awdl neu gân ffraeth, hoenus.
  • ARDYMYR : tymheredd, hin.
  • ARiIAL : bywyd, egni.
  • ARMERTH : tasg, meuter.
  • ARWYRAIN : cân fawl.
  • ATEBOL : cyfrifol.
  • AWRDDWL (AFRDDWL) : trist, trymllyd, gofidus.

 B.

  • BÂR : dicter, llid.
  • BERWIAS : berw—ias.
  • BRAENDROCH : dwfn ei phydredd.
  • BRAWD : barn, llys.
  • BYGWL : bygythiad.

 C.

  • CAIL : corlan.
  • CALLAWR : pair.
  • CÂR : anwylyd, perthynas.
  • CÊD : rhodd.
  • CEDRWYDD : ced—rwydd, hael ei anrhegion.
  • CENAW : ysbrigyn, disgynnydd.
  • CERTH : rhyfeddol.
  • CETHERN : " y gethern uffernawl"—teulu'r diafliaid.
  • COLEDD : cymryd gofal;. meithrin.
  • CRAFFRYM : aruthr ei gamp.
  • CROG : Y Grog — Y Groes.
  • CWFL : penwisg mynach.
  • CYDFYDD : bydd ynghyd.
  • CYHYDEDDU : mydryddu, canu barddoniaeth.
  • CYTGAIS : cyd-gais, cyd-weithio.
  • CYTGWYS : cyd + gwys rhodio'r un llwybr.
  • CYWREINWYN : cywrain a gwyn.
  • CYWYDDOLIAETH : prydyddiaeth.
  •  D.
  • DEAU : iawn, rhwydd, ffyniannus.
  • DEOL : gwahanu, alltudio.
  • DIADLAM : anhyffordd, anhramwyadwy, na ellir ei chroesi'n ôl.
  • DIDOLYDD : gwahanydd; didoli—gwahanu.
  • DIDWN : di dor.
  • DIDDAWR : a'm diddawr — a'm diddora.
  • DIDDIDOL : di-wahân.
  • DIEN : di-hen, bob amser yn ifanc.
  • DIGWL : di fai.
  • DIGRAIN : crwydrad.
  • DIHIRFFAWD : ffawd ddrwg.
  • DILATHR : cymylog, trymllyd.
  • DiILYSIANT : diamheuol, sicr.
  • DILYTH : diflin, dyfal.
  • DILLYN : hardd, hyfryd.
  • DIR : rhaid.
  • DIRYMIANT : di-nerth, di-rym.
  • DIWAEL : rhagorol.
  • DOFION : rhai addfwyn.
  • DOFYDD : Arglwydd.
  • DORI : diddori.
  • DYBID : deued.
  • DYBRYD : y gwrthwyneb i hyfryd.
  • DYCHLAMU : llamu, neidio (3ydd person pres. dychleim neu dychlaim).
  • DYFYDD : bydd.
  • DYFYN : gwŷs, galwad.
  • DYGLUDO : dwyn ymaith.
  • DYGYFOR : ymdaflu, ymferwi.
  • DYGYNNULL : cynnull.
  • DYLIF : diluw.

 E.

  • EBYR : aberoedd.
  • EDLIN : brenhinol.
  • EDN(-AINT} : aderyn.
  • EIDDUN : adduned. eirian : teg.
  • ELFYDD : cyffelyb.
  • ERFAI : di-fai.
  • ERGLYW : gwrando.
  • EURFYG : euraid ogoniant.

 FF.

  • FFILOREG : lol.
  • FFLWCH : disglair.
  • FFUANT : twyll.
  • FFUN : anadl.
  • FFULLIO : prysuro.

 G.

  • GALLAEL : gallu.
  • GAWR : llef.
  • GLOES : poen, gwayw.
  • GLWYS : teg, tlws.
  • GLYW : llywydd.
  • GNAWD : arferol, naturiol.
  • GODDAU : diben, pwrpas.
  • GOGLUD : gafael.
  • GOLUDDIO : rhwystro, lluddias.
  • GOLYTH : egwan, ysig.
  • GOSGORDD : gwarchodlu, dilynwyr.
  • GORDDYAR : tcrfysg, cynnwrf.
  • GORTHAW : o "gorthewi" — tewi.
  • GRAN : grudd.
  • GRWN : trum.
  • GRWNDIR : tir bryniog.
  • GWÂR : mwyn.
  • GWASGAWD : cysgod.
  • GWASGAWDWYDD : cysgod deihog, tŷ haf.
  • GWAWD : cân.
  • GWELYGORDD : cwmni, tylwyth.
  • GWEST : gwledd.
  • GWIRION : pur, diniwed.
  • GWYLL : drychiolaeth.
  • GWŶN : drygnwyd.
  • GWYNDODEG : iaith Gwynedd.
  • GWYTHi : gwythiennau.

 H.

  • HADL : wedi pydru, wedi ei dinistrio.
  • HADDEF (ADDEF) : cartref.
  • HAWG : yr hawg, am byth.
  • HEFELYDD : cyffelyb.
  • HENG : bwgwth.
  • HONAID : enwog.
  • HOEWAL : dyfroedd.
  • HYDRAITH : llawu mynegiant.
  • HYDRON : hyderus, dewr.
  • HYDDESTL : hardd.  I.
  • IASBIS : maen gwerthfawr.

 LL.

  • LLAS : lladdwyd.
  • LLAWDR (LLODRAU) : trywsus.
  • LLEIR (DARLLEIR) : darllenir.
  • LLIFIAINT : llifeiriaint.
  • LLUGORN : llusern.
  • LLUYDD : milwr, cadfridog.
  • LLYW : llywydd.

 M.

  • MAEL : elw, stôr, masnach.
  • MINIAW (MINIO) : profi.
  • MORYD : glan môr.
  • MWNAI : arian, cyfoeth.
  • MYG : gogoniant.
  • MŶR : moroedd.

 N.

  • NERTHYD : o'm nerthyd — os nerthi fi.
  • NO : Noah.


 O.

  • ONADDUN : ohonynt.

 P.

  • PAELED : plastr, cacen.
  • PAND : pa onid, onid.
  • PARCH : anrhydedd.
  • PEDRYFAN : pedwar ban.
  • PYD : perygl (en-byd).

 RH.

  • RHEFEDD : trwchus, tew.
  • RHÊN : arglwydd, brenin.
  • RHYCHWANT : mesur.
  • RHYDDIRIO : deisyf.
  • RHYNBWYNT : pwynt rhynnu, rhewi.

 S

  • SELEF (SELYF) : Solomon.
  • SOFFYDD : ffilosoffydd, athronydd.
  • SUD : cyflwr.
  • SYWLYFR : llyfr doeth.

 T.

  • TAU : " y toreth tau " — dydoreth.
  • TAERGOEG : gwawdlyd, llawn dirmyg.
  • TOLI : lliniaru, meddalu.
  • TORETH : digonedd, llawnder.
  • TUDWEDD : gwlad.
  • TWN (ton) : toredig.
  • TWRDD : twrf.
  • TYMP : amser.

 U.

  • UNBENESAIDD : breninesaidd.
  • URDDUNO : urddasoli, anrhydeddu.

 Y.

  • YMODI : symud (" na 'moded Môn ").