Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth/Geirfa
| ← Salm CVII | Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth gan Goronwy Owen |
Hysbysebion |
GEIRFA
A.
ABAD : pennaeth mynachaidd ac eglwysig.
ADWEDD : adferiad.
ANHWYLio : diffrwytho.
AMORTH : aflwydd, anffawd, gwarth.
ANNISBUR : pur, diledryw.
ANNYN : truan.
ARABAWDL : awdl neu gân ffraeth, hoenus.
ARDYMYR : tymheredd, hin.
ARiIAL : bywyd, egni.
ARMERTH : tasg, meuter.
ARWYRAIN : cân fawl.
ATEBOL : cyfrifol.
AWRDDWL (AFRDDWL) : trist, trymllyd, gofidus.
B.
BÂR : dicter, llid.
BERWIAS : berw—ias.
BRAENDROCH : dwfn ei phydredd.
BRAWD : barn, llys.
BYGWL : bygythiad.
C.
CAIL : corlan.
CALLAWR : pair.
CÂR : anwylyd, perthynas.
CÊD : rhodd.
CEDRWYDD : ced—rwydd, hael ei anrhegion.
CENAW : ysbrigyn, disgynnydd.
CERTH : rhyfeddol.
CETHERN : " y gethern uffernawl"—teulu'r diafliaid.
COLEDD : cymryd gofal;. meithrin.
CRAFFRYM : aruthr ei gamp.
CROG : Y Grog — Y Groes.
CWFL : penwisg mynach.
CYDFYDD : bydd ynghyd.
CYHYDEDDU : mydryddu, canu barddoniaeth.
CYTGAIS : cyd-gais, cyd-weithio.
CYTGWYS : cyd + gwys rhodio'r un llwybr.
CYWREINWYN : cywrain a gwyn.
CYWYDDOLIAETH : prydyddiaeth.
D.
DEAU : iawn, rhwydd, ffyniannus.
DEOL : gwahanu, alltudio.
DIADLAM : anhyffordd, anhramwyadwy, na ellir ei chroesi'n ôl.
DIDOLYDD : gwahanydd; didoli—gwahanu.
DIDWN : di dor.
DIDDAWR : a'm diddawr — a'm diddora.
DIDDIDOL : di-wahân.
DIEN : di-hen, bob amser yn ifanc.
DIGWL : di fai.
DIGRAIN : crwydrad.
DIHIRFFAWD : ffawd ddrwg.
DILATHR : cymylog, trymllyd.
DiILYSIANT : diamheuol, sicr.
DILYTH : diflin, dyfal.
DILLYN : hardd, hyfryd.
DIR : rhaid.
DIRYMIANT : di-nerth, di-rym.
DIWAEL : rhagorol.
DOFION : rhai addfwyn.
DOFYDD : Arglwydd.
DORI : diddori.
DYBID : deued.
DYBRYD : y gwrthwyneb i hyfryd.
DYCHLAMU : llamu, neidio (3ydd person pres. dychleim neu dychlaim).
DYFYDD : bydd.
DYFYN : gwŷs, galwad.
DYGLUDO : dwyn ymaith.
DYGYFOR : ymdaflu, ymferwi.
DYGYNNULL : cynnull.
DYLIF : diluw.
E.
EBYR : aberoedd.
EDLIN : brenhinol.
EDN(-AINT} : aderyn.
EIDDUN : adduned. eirian : teg.
ELFYDD : cyffelyb.
ERFAI : di-fai.
ERGLYW : gwrando.
EURFYG : euraid ogoniant.
FF.
FFILOREG : lol.
FFLWCH : disglair.
FFUANT : twyll.
FFUN : anadl.
FFULLIO : prysuro.
G.
GALLAEL : gallu.
GAWR : llef.
GLOES : poen, gwayw.
GLWYS : teg, tlws.
GLYW : llywydd.
GNAWD : arferol, naturiol.
GODDAU : diben, pwrpas.
GOGLUD : gafael.
GOLUDDIO : rhwystro, lluddias.
GOLYTH : egwan, ysig.
GOSGORDD : gwarchodlu, dilynwyr.
GORDDYAR : tcrfysg, cynnwrf.
GORTHAW : o "gorthewi" — tewi.
GRAN : grudd.
GRWN : trum.
GRWNDIR : tir bryniog.
GWÂR : mwyn.
GWASGAWD : cysgod.
GWASGAWDWYDD : cysgod deihog, tŷ haf.
GWAWD : cân.
GWELYGORDD : cwmni, tylwyth.
GWEST : gwledd.
GWIRION : pur, diniwed.
GWYLL : drychiolaeth.
GWŶN : drygnwyd.
GWYNDODEG : iaith Gwynedd.
GWYTHi : gwythiennau.
H.
HADL : wedi pydru, wedi ei dinistrio.
HADDEF (ADDEF) : cartref.
HAWG : yr hawg, am byth.
HEFELYDD : cyffelyb.
HENG : bwgwth.
HONAID : enwog.
HOEWAL : dyfroedd.
HYDRAITH : llawu mynegiant.
HYDRON : hyderus, dewr.
HYDDESTL : hardd.
I.
IASBIS : maen gwerthfawr.
LL.
LLAS : lladdwyd.
LLAWDR (LLODRAU) : trywsus.
LLEIR (DARLLEIR) : darllenir.
LLIFIAINT : llifeiriaint.
LLUGORN : llusern.
LLUYDD : milwr, cadfridog.
LLYW : llywydd.
M.
MAEL : elw, stôr, masnach.
MINIAW (MINIO) : profi.
MORYD : glan môr.
MWNAI : arian, cyfoeth.
MYG : gogoniant.
MŶR : moroedd.
N.
NERTHYD : o'm nerthyd — os nerthi fi.
NO : Noah.
O.
ONADDUN : ohonynt.
P.
PAELED : plastr, cacen.
PAND : pa onid, onid.
PARCH : anrhydedd.
PEDRYFAN : pedwar ban.
PYD : perygl (en-byd).
RH.
RHEFEDD : trwchus, tew.
RHÊN : arglwydd, brenin.
RHYCHWANT : mesur.
RHYDDIRIO : deisyf.
RHYNBWYNT : pwynt rhynnu, rhewi.
S
SELEF (SELYF) : Solomon.
SOFFYDD : ffilosoffydd, athronydd.
SUD : cyflwr.
SYWLYFR : llyfr doeth.
T.
TAU : " y toreth tau " — dydoreth.
TAERGOEG : gwawdlyd, llawn dirmyg.
TOLI : lliniaru, meddalu.
TORETH : digonedd, llawnder.
TUDWEDD : gwlad.
TWN (ton) : toredig.
TWRDD : twrf.
TYMP : amser.
U.
UNBENESAIDD : breninesaidd.
URDDUNO : urddasoli, anrhydeddu.
Y.
YMODI : symud (" na 'moded Môn ").