Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth/Geirfa
Gwedd
← Salm CVII | Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth gan Goronwy Owen |
Hysbysebion → |
GEIRFA
A.
- ABAD : pennaeth mynachaidd ac eglwysig.
- ADWEDD : adferiad.
- ANHWYLio : diffrwytho.
- AMORTH : aflwydd, anffawd, gwarth.
- ANNISBUR : pur, diledryw.
- ANNYN : truan.
- ARABAWDL : awdl neu gân ffraeth, hoenus.
- ARDYMYR : tymheredd, hin.
- ARiIAL : bywyd, egni.
- ARMERTH : tasg, meuter.
- ARWYRAIN : cân fawl.
- ATEBOL : cyfrifol.
- AWRDDWL (AFRDDWL) : trist, trymllyd, gofidus.
B.
- BÂR : dicter, llid.
- BERWIAS : berw—ias.
- BRAENDROCH : dwfn ei phydredd.
- BRAWD : barn, llys.
- BYGWL : bygythiad.
C.
- CAIL : corlan.
- CALLAWR : pair.
- CÂR : anwylyd, perthynas.
- CÊD : rhodd.
- CEDRWYDD : ced—rwydd, hael ei anrhegion.
- CENAW : ysbrigyn, disgynnydd.
- CERTH : rhyfeddol.
- CETHERN : " y gethern uffernawl"—teulu'r diafliaid.
- COLEDD : cymryd gofal;. meithrin.
- CRAFFRYM : aruthr ei gamp.
- CROG : Y Grog — Y Groes.
- CWFL : penwisg mynach.
- CYDFYDD : bydd ynghyd.
- CYHYDEDDU : mydryddu, canu barddoniaeth.
- CYTGAIS : cyd-gais, cyd-weithio.
- CYTGWYS : cyd + gwys rhodio'r un llwybr.
- CYWREINWYN : cywrain a gwyn.
- CYWYDDOLIAETH : prydyddiaeth.
- D.
- DEAU : iawn, rhwydd, ffyniannus.
- DEOL : gwahanu, alltudio.
- DIADLAM : anhyffordd, anhramwyadwy, na ellir ei chroesi'n ôl.
- DIDOLYDD : gwahanydd; didoli—gwahanu.
- DIDWN : di dor.
- DIDDAWR : a'm diddawr — a'm diddora.
- DIDDIDOL : di-wahân.
- DIEN : di-hen, bob amser yn ifanc.
- DIGWL : di fai.
- DIGRAIN : crwydrad.
- DIHIRFFAWD : ffawd ddrwg.
- DILATHR : cymylog, trymllyd.
- DiILYSIANT : diamheuol, sicr.
- DILYTH : diflin, dyfal.
- DILLYN : hardd, hyfryd.
- DIR : rhaid.
- DIRYMIANT : di-nerth, di-rym.
- DIWAEL : rhagorol.
- DOFION : rhai addfwyn.
- DOFYDD : Arglwydd.
- DORI : diddori.
- DYBID : deued.
- DYBRYD : y gwrthwyneb i hyfryd.
- DYCHLAMU : llamu, neidio (3ydd person pres. dychleim neu dychlaim).
- DYFYDD : bydd.
- DYFYN : gwŷs, galwad.
- DYGLUDO : dwyn ymaith.
- DYGYFOR : ymdaflu, ymferwi.
- DYGYNNULL : cynnull.
- DYLIF : diluw.
E.
- EBYR : aberoedd.
- EDLIN : brenhinol.
- EDN(-AINT} : aderyn.
- EIDDUN : adduned. eirian : teg.
- ELFYDD : cyffelyb.
- ERFAI : di-fai.
- ERGLYW : gwrando.
- EURFYG : euraid ogoniant.
FF.
- FFILOREG : lol.
- FFLWCH : disglair.
- FFUANT : twyll.
- FFUN : anadl.
- FFULLIO : prysuro.
G.
- GALLAEL : gallu.
- GAWR : llef.
- GLOES : poen, gwayw.
- GLWYS : teg, tlws.
- GLYW : llywydd.
- GNAWD : arferol, naturiol.
- GODDAU : diben, pwrpas.
- GOGLUD : gafael.
- GOLUDDIO : rhwystro, lluddias.
- GOLYTH : egwan, ysig.
- GOSGORDD : gwarchodlu, dilynwyr.
- GORDDYAR : tcrfysg, cynnwrf.
- GORTHAW : o "gorthewi" — tewi.
- GRAN : grudd.
- GRWN : trum.
- GRWNDIR : tir bryniog.
- GWÂR : mwyn.
- GWASGAWD : cysgod.
- GWASGAWDWYDD : cysgod deihog, tŷ haf.
- GWAWD : cân.
- GWELYGORDD : cwmni, tylwyth.
- GWEST : gwledd.
- GWIRION : pur, diniwed.
- GWYLL : drychiolaeth.
- GWŶN : drygnwyd.
- GWYNDODEG : iaith Gwynedd.
- GWYTHi : gwythiennau.
H.
- HADL : wedi pydru, wedi ei dinistrio.
- HADDEF (ADDEF) : cartref.
- HAWG : yr hawg, am byth.
- HEFELYDD : cyffelyb.
- HENG : bwgwth.
- HONAID : enwog.
- HOEWAL : dyfroedd.
- HYDRAITH : llawu mynegiant.
- HYDRON : hyderus, dewr.
- HYDDESTL : hardd. I.
- IASBIS : maen gwerthfawr.
LL.
- LLAS : lladdwyd.
- LLAWDR (LLODRAU) : trywsus.
- LLEIR (DARLLEIR) : darllenir.
- LLIFIAINT : llifeiriaint.
- LLUGORN : llusern.
- LLUYDD : milwr, cadfridog.
- LLYW : llywydd.
M.
- MAEL : elw, stôr, masnach.
- MINIAW (MINIO) : profi.
- MORYD : glan môr.
- MWNAI : arian, cyfoeth.
- MYG : gogoniant.
- MŶR : moroedd.
N.
- NERTHYD : o'm nerthyd — os nerthi fi.
- NO : Noah.
O.
- ONADDUN : ohonynt.
P.
- PAELED : plastr, cacen.
- PAND : pa onid, onid.
- PARCH : anrhydedd.
- PEDRYFAN : pedwar ban.
- PYD : perygl (en-byd).
RH.
- RHEFEDD : trwchus, tew.
- RHÊN : arglwydd, brenin.
- RHYCHWANT : mesur.
- RHYDDIRIO : deisyf.
- RHYNBWYNT : pwynt rhynnu, rhewi.
S
- SELEF (SELYF) : Solomon.
- SOFFYDD : ffilosoffydd, athronydd.
- SUD : cyflwr.
- SYWLYFR : llyfr doeth.
T.
- TAU : " y toreth tau " — dydoreth.
- TAERGOEG : gwawdlyd, llawn dirmyg.
- TOLI : lliniaru, meddalu.
- TORETH : digonedd, llawnder.
- TUDWEDD : gwlad.
- TWN (ton) : toredig.
- TWRDD : twrf.
- TYMP : amser.
U.
- UNBENESAIDD : breninesaidd.
- URDDUNO : urddasoli, anrhydeddu.
Y.
- YMODI : symud (" na 'moded Môn ").