Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr)/Cwympiad y Dail

Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr)

gan Robert Owen (Bardd y Môr)

golygwyd gan Owen Morgan Edwards

CWYMPIAD Y DAIL.

DEILEN ar ol deilen wyw
I'r llawr sy'n pruddaidd gwympo,
Fel gobeithion oes ym myw
Fron ieuenctyd wrth heneiddio,
Deilen ar ol deilen sydd
I'r llawr yn distaw gwympo,
Fel y disgyn dro i'r pridd
Yr henwr i huno.

Lawer boreu, gyda'r dydd,
O'm 'stafell wely,
Bum yn gwylio ysbryd cudd
Y gwanwyn yn ymdorri,
Drwy y blagur ar y coed,
Yn fy hiraeth am y Bermo,
Mewn breuddwydion pymtheg oed
Eto'n byw, i farw eto.

Lawer hamdden ganol dydd
Ym mis Mehefin,
Teimlais yn fy mynwes brudd
Ber-lesmair yr haf melyn;
Yna 'roedd y dderwen hy
Dan.ei deilwisg yn ymheulo,
Ar blodeuos, lu ar lu,
Y ddaear yn addurno.

Dyn ac anian ar bob llaw
Wleddent yn eu bywyd,
Oedd fel pe yn cadw draw
Ofn angau am ryw ennyd,
Gwir y gwywodd oerwynt Mai
Ddail a blodau heb eu cymar—
Tynged pob rhagoraf rai
Ydyw marw'n gynnar.

YN NYFFRYN MAWDDACH.

"Gwastadedd a dyffryn a glyn."
[H. Owen.

Eto mynnwn ambell ddydd
Ennyd fer anghofio
Gofid fu a gofid fydd,
Er ymdeimlo
Awen bywyd dan fy mron
Yng nghuriadau cry' fy nghalon,
Mewn ymhyder cryf a llon
I wynebu pob treialon.

Ond nid haf mohoni mwy―
Hydref bellach-
Gauaf bron-awelon trwy
Gangau noethion mwyach
Yn dyruddfan; popeth cu,
Popeth siriol wedi trengu―
Dim ond beddau ar bob tu,
Beddau a galaru.

"Gwell yw deilen nag yw dyn
Eto," medd fy nghalon,
Pau i'w hanorffwystra'i hun
Yr ymrydd ar droion;
Bu i'r ddeilen goch yn awr,
Haf a gwanwyn ac ireidd-dra,
Ond i uchder llwch y llawr
Dim ond crinder gaua'!"

Marw'n faban,-marw'n hŷn―
Marw'n nwyf ieuenctyd―
Marw'n 'nghanol blwyddi dyn―
Marw'n henwr myglyd!
'Does ond ugain mlwydd er pan
Anwyd fi, ac eto
Angau ar fy mynwes wan
Eisoes sydd yn pwyso.

Ai i hyn y dos i'r byd?
Ai i ddim ond syllu
Ar ei rawnwin teg eu pryd,
Eto heb eu profi?
Ai i yfed oll fy hun
Gwpan trallod chwerw-
Colli tad a mam a mun―
Ie, ac i farw?

"Nage ddim" medd llais o'm blaen,
Medd llais o'r twllwch,
"Ond iti ddysgu ymha fan
I chwilio am ddedwyddwch;
I aredig, llyfnu, hau,
Dy enaid gwyllt a garw,
A'th gymhwyso i fwynhau
Byth-dyfiant wedi marw."

Nodiadau[golygu]