Hen Gymeriadau Dolgellau/Robert Puw y Guide

Hen Gymeriadau Dolgellau

gan Edward Williams (Llew Meirion)

ROBERT PUW Y GUIDE.—Dyma i chwi gymeriad gwir wreiddiol. Yr oedd ardymheredd gewynol neu gyhyrol yr hen frawd yma yn ddiarebol. Yr oedd ei dafod, ei draed, ei freichiau a'i gorff yn mynd. Sylwch fy mod yn pwysleisio ar y mynd.' Os bu ynni gewynol mewn carchar o eisiau mwy o scope, yng nghorff Robert Puw y guide yr oedd. Pen y Gader oedd ei gyrchle gyffredin. Cadwai ferlod a mulod o bob maint, llun, a thempar, a gelwid am ei wasanaeth i arwain boneddigion a boneddigesau i bob man o ddyddordeb yn y gymdogaeth, ond "Guide to Cader Idris" oedd yn anad unlle. Dywedais ei fod yn brysur. Yr oedd mor brysur fel yr oedd yn anhawdd i chwi ei ddeall yn siarad. Yr oedd rhyw lisp arno, fel ar y gore nid oedd yn hawdd ei ddeall. Ond ei gymysgfa o Gymraeg a Saesneg, a'r cyflymdra gyda pha un y byddai yn siarad, a'i gwnai bron yn anealladwy, ond i'r rhai cyfarwydd iawn. Yr oedd yn ddaearegwr a llysieuydd, ac yn adnabod rhedyn prinion y wlad yn rhagorol, a byddai eu henwau Lladinaidd, —megis "polyprium dryopteris", "Osmunda regalia," y "polydun vulgaris," &c.,—yn cael eu harfer ganddo fel y gwynt, a mwy na thebyg y byddai termau nad oeddynt Roeg, Lladin, na Hebraeg, yn cael eu defnyddio ganddo, OS na wyddai pa beth oedd yr enw proffeswrol gwirioneddol. Yr oedd yn meddu ar gryn dipyn o ddoniolwch anymwybodol iddo ei hun. Un tro aeth a boneddwr i fyny i'r Gader, ac i bysgota, yn naill ai Llyn y Gader, y Gafr, neu yr Aran, ac er mwyn difyrru ei gwsmer ebrai,—"Two years ago, syr, a gentleman that was staying in the Lion came to the pool to fish, and somehow, syr, he lost his diamond ring whilst fishing. Last year, syr, he came again and fished in the same pool, and caught a nice trout; and when they opened the fish to cook, what do you think they found inside ?"

"The diamond ring, I suppose," meddai y boneddwr.

"No, syr, only the guts!"

Mae yn debyg na cherddodd dwy goes fwy mewn oes gymharol ferr na choesau Robert Puw y Guide.