Holl Waith Barddonol Goronwy Owen/Ar Enedigaeth Sior Herbert
| ← Proest Cadwynodl Bogalog | Holl Waith Barddonol Goronwy Owen gan Goronwy Owen golygwyd gan Isaac Foulkes |
Bonedd a Chyneddfau'r Awen |
AR ENEDIGAETH SIOR HERBERT,
Arglwydd Llwdlo, cyntafanedig fab ardderchawg Iarll Powys, 1756.
MOES erddigan a chanu,'
Dwg i'n gerdd dêg, awen gu,
Trwy'r dolydd taro'r delyn,
Oni bo'r ias yn y bryn,
O gywair dant, a gyr di
Awr orhoen i Eryri.
Dowch chwithau â'ch hymnau heirdd,
Ddiwair addfwyn Dderwyddfeirdd;
Ni cherdd a folianoch chwi
Dir angof, er ei drengi;
Prydyddwch, wŷr per diddan,
Anfarwol, ragorol gân,
Fel y cant Corybantau
Y dydd pan y ganed Iau[1]
Hawdd fodd i'w ddyhuddo fu
O waith beirdd a thabyrddu.
Ganed i ninau gynawr,
Un a haedd gân, maban mawr!
Ein tynged pan ddywedynt
Bu wirdda gair y beirdd gynt;
Coeliaf o ddyfnder calon.
Am yr oes aur, eu mawr son.
Cynydd, y maban ceinwiw,
Hil mawrion wŷr gwychion gwiw!
Cynydd, fachgen! gwen gunod,
I mi'n dâl am awen dôd.
Croesaw'm myd hefyd i ti,
Tirionwaed da rieni;
Gwrda fych, fel eich gwirdad,
A gwych y delych chwi'n dad,
A phoed i'w taid gofleidiaw
Eich meibion llon ymhob llaw
Ac yno boed rhwng gwiwnef
Gyd ddal y gofal âg ef.
Dengys, yn oed ieuangwr,
Tra fych a wnelych yn wr,
Ac ym mysg pob dysg y daw,
Gweithred odidog athraw;
Os o hedd melys, a hir
Lwyddiant y'ch gorfoleddir;
Neu os eirf iwch a wna son
A siarad yn oes wyrion;
Gwelwch yn ol eich galwad,
Les dysg gan ofalus dad,
I ddilyn ffordd ydd elynt
Herbeirtion gwaew-gochion gynt;
O deg irdwf, had gwyrda
A gnawd[2] oedd o egin da!
Nid oes gel o'n disgwyliad
O'th achles a'th les i'th wlad.
Drwy ba orfod y codi?
Dylid aer gan dy law di,
Pa esgar, pwy a wasgud?
Pwy wyra d'eirf? Pa ryw dud?
Duw wnel yt' roi Ffrainc dan iau,
Ciwdawd rylawn hocedau;
Didwyll ar dafod ydyw,
Uthr o dwyll ar weithred yw
Ciwed yw hon nas ceidw hedd,
Dilys y ceiff ei dialedd.
Diau na ladd rhydain[3] lew,
Adwyth i dylwyth dilew;
Anog bygylog elyn,
Afraid i Frutaniaid hyn.
Ai arwylion oer alaeth,
A fyn, giwed gyndyn gaeth?
Trychwaith a ddaw o'u trachwant,
O'ch o'r gwymp drachwerw gânt!
I'w llynges pond gwell angor
Na llu i ormesu'r môr?
Dan ddwylaw Prydain ddilorf
Pa les a wna'u diles dorf?
Torf yn ffwyr[4] gynt a wyrodd,
Torf anhy a ffy, a ffodd,
Ac a dâl â gwaed eilwaith
Ffrydiawg, am eu geuawg waith.
Os Sior, oreubor, o rym
Rhyfelwr, ac eirf Wilym,[5]
A âd ddim i do a ddaw
Deled bri Ffrainc i'ch dwylaw;
A deled, Duw a iolaf,[6]
I chwi fyd hawdd, a nawdd Naf;
Er Iesu, hir yr oesoch
Wellwell yn eich Castell Coch;
Ac yno cewch deg enyd
I orphwys o bwys y byd;
I fwynhau llyfrau a llên
Diwyd fyfyrdod awen;
Ac, oni feth y gân fau,
Syniwch a genais inau;
Fardd dwy-iaith, dilediaith lin,
Lledwael Gymraeg a Lladin.
Trwy bau syw tir Bowys hen,
Hyfryd, tra rheto Hafren.
Ac yno tra bo, trwy barch,
Llin Herbert yn llawn hirbarch,
Yr erys eich arwyrain
I'w ganu trwy Gymru gain.