Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)/Hynt y Meddwyn. Brad y Ddiod

← Hynt y Meddwyn. Cwyn yr Ymddifaid

Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd) golygwyd gan Owen Morgan Edwards

Hynt y Meddwyn. Galarnad John →

RHAN XI.

John yn ei feddwdod yn ymosod ar un o'i gydddiotwyr, ac yn y ffrwgwd
yn rhoddi iddo ddyrnod marwol, am yr hyn y profir ac y bernir ef yn
euog o lofruddiaeth anfwriadol. Dyfernir ef i alltudiaeth dros ei oes.

Ow! ai tybed mai gwirionedd
Ydyw hyn i gyd, a sylwedd!
Onid gwaith rhyw weledigaeth
Sydd yn llenwi 'mryd â ffugiaeth!
Onid breuddwyd gwag yw'r cyfan,
Diddym ddelwau, gwag wrthrychau a orthrechan'
Rym fy rheswm, ac a lanwant
Fy meddyliau â rhyw luniau a ddiflannant!

Ond O! na fuasai yr holl adail
Yn ddim mwy na breuddwyd disail!
Ow! na buaswn yn fy ngwely
Fel arferol, gyd a'm teulu,
Ac yn deffro i weld pob cyfran
Yn mynd heibio-ond i'w gofio-oll yn gyfan
A minnau'n datgan diolch cyhoedd,
Pan y teimlwn ac y d'wedwn-Breuddwyd ydoedd.

Ond nid breuddwyd gwag, ysywaeth!
Yw fy mod i mewn alltudiaeth;
Wedi'm gyrru i ddwyn fy mhennyd
Am fy meiau dros fy mywyd;

A'm dwylaw wedi eu llychwino
A gwaed rhuddawg fy nghymydawg, cyn fy mudo
Hwnt o wlad fy ngenedigaeth,
I fod yma, i'm hawr ola', mewn mawr alaeth.

Fy nghydwladwyr, cym'rwch rybudd
Oddiwrth eich alitud frawd annedwydd;
Na ddilynoch yn ei lwybrau,
Rhag eich dod i'w ddiwedd yntau.
O gochelwch y cam cynta'
Tua'r dibyn yr wy'n erfyn-yn yr yrfa,
A'r diferyn cyntaf' hefyd
Gwnewch, er popeth, rhag eich alaeth, ei ochelyd.

O pe bai i chwi ond gwybod
Am y filfed ran o'm trallod,
Er im fod y mwyaf anfad,
Mi gawn ran o'ch cydymdeimlad.
Y mae chwerw a chwith adgofion
I'm cythryblu, yn ddi-ballu, fel ellyllon,
Y rhai a chilwg o'r erchyllaf
Sy'n mhob dirgel dywyll gornel a'u gwg arnaf.

O na ddeuai rhyw golomen
Im a llythyr dan ei haden
I ddweyd pa le, pa fodd mae heno
Fy anwyl-blant yn ymdaro!
O na chawn un olwg arnynt
I'w cofleidio, a than wylo, dweyd fy helyn
Ac i erfyn arnynt faddeu
I dad diras gwaeth na Suddas ei droseddau.

Y mae meddwl am fy mhriod,
A yrrais i ry-gynnar feddrod,
Fel picellau tanllyd llymion
Yn trywanu trwy fy nwyfron;
Medrais dorri calon priod,
Y ffyddlonaf, a'r dirionnaf, o'r rhianod;
A'r cywely mwya' ymdrechgar

Yn ei galwad a fu'n ddiwad ar y ddaear.
O! mae meddwl am dy gariad
A'm hymddygiad tuag atad,
Yn gwneud einioes yn faich imi,
A bron a'm gyrru i wallgof.
Ac yn awr mae'r heilltion ddagrau—
Tra yn wylo—fai'n ireiddio dy lwyd ruddiau
Wedi troi yn danllyd ddafnau
I lwyr ysu ac enynnu 'nwyfron innau!

O! na fyddai'n bosibl galw
Doe yn ol, am unrhyw elw,
Y byd cyfan oll, pe'i meddwn,
Am ei alw yn ol a roddwn!
O fy anwyl Jane dirionaf!
Fel y'th garwn, it' mi fyddwn o'r ufuddaf,
Wrth dy ystlys byth arhoswn;
Diod gadarn yn y dafarn mwy nid yfwn.

[Gwelir fod John, yn ei alltudiaeth, fel yr afradlon yn
wlad bell, wedi dyfod ato ei hun, ac yn greadur newydd.]