Llyfr Haf/Camel y Mynyddoedd

Llyfr Haf

gan Owen Morgan Edwards

VII

CAMEL Y MYNYDDOEDD

1. Y MAE'R lama yn debyg iawn i'r camel. Ond y mae'n llawer llai, ac nid oes ganddo grwb ar ei gefn.

Nid ar anialdiroedd tywodlyd Asia y mae ef yn byw, ond ar fynyddoedd creigiog De Amerig. Nid yw ei droed wedi ei wneud, fel troed y camel, at gerdded tywod, eto, y mae y meddalwch sydd dano yn peri iddo fedru cerdded hyd gerrig yn esmwyth a dilafur.

2. Nid oedd ceffylau na mulod yn y wlad lle ceir y lama; ac am hynny, hwy sy'n cario pynnau. Ond, heblaw hynny, y maent yn greaduriaid defnyddiol iawn; bwyteir eu cnawd, gwneir dillad o'u blew, gwneir esgidiau o'u crwyn. Felly, y maent yn gamel ac yn geffyl ac yn ddafad.

Ar eu cefn hwy y cairwyd aur Peru o'r mynyddoedd, i lawr hyd y llwybrau creigiog i'r môr. Ychydig a fwytant, a medrant gerdded siwrneion hirion ym mhoethter yr haul.

Medrant gario tua chanpwys ar eu cefn. Collant eu tymer pan roir llwyth rhy drwm amynt, poerant mewn cynddaredd. Pan fônt wedi blino, gorweddant i lawr; ac ni chodant, faint bynnag a gurir arnynt. Pan fydd dyn yn eu marchogaeth, a

Y Lama

hwythau'n rhy flin i fynd ymhellach, troant ato, a phoerant boer i'w wyneb.

Ond er eu bod yn ystyfnig, ac yn mynnu eu ffordd eu hunain, y maent yn amhrisiadwy o werthfawr i bobl y gwledydd y maent yn byw ynddynt.

Nodiadau[golygu]