Prif Feirdd Eifionydd/Cywydd y Farf

Prif Feirdd Eifionydd

gan Edward David Rowlands

Cywydd y Farf.

BA fodd y cododd ceden,
Tô o wrych oddeutu'r en?
Mawr na chai bardd fyw'n hardd heb
Gnu o rawn gan yr wyneb:
Dwyn ysgubell grinell grog,
Dan ei drwyn, mal dwyn draenog:
Da gofynnaist, deg fenyw,
Ai bwch hwn, neu fwbach yw?

Wrth weled y fath geden,
A gudd fri y gwddf a'r ên,
Mynd yn brudd dan gythruddaw,
Rhag edrych o'r drych troi draw.

Bochau gwynion bachgennaidd,
Gên bwbach, neu bruddach braidd;
Mor Iddewaidd mae'r ddwyen,
Tyrrau o wallt yn toi'r ên.
Yr un fodd yw yr ên fau
Ac un naws a gên Esau;
Ni chaf goflaid gannaid gu,
Achos hon i'w chusanu.
Wyf annedwydd ofnadwy,
Ni wena merch arna'i mwy.

Ow! na b'ai f'wyneb ieuanc
Heb hon yn llyfn pan wy'n llanc:
Ni fynnwn fyw'n anfwynaidd,
Dan flew fel madyn neu flaidd.

Dywed, Awen ddien dda,
A oes dyfais i'w difa?
Deifio barf lle ar dwf bo,
Nid yw rwydd na'i diwreiddio.
Nid addas driniad iddi
Un dull ond ei heillio hi.

Dyma'r farf, p'le mae'r arfau,
Ellyn gwlyb, i eillio'n glau?
Eillier hon yn llwyr heno,
Yn llefn, mewn trefn-myned dro
Ag wyneb glandeg anwyl,
Lle rhodiaf, ni fyddaf ŵyl;
Ymofynnaf am fenyw
Hawddgaraf fwynaf yn fyw:
Dygwyf ferch mor deg a fo,
Dau rhy lan i'w darlunio;
Mor deg na thremir digon
I'w hoes ar wawr hawddgar hon.
Sirioldeb ei hwyneb hi
Fydd lan i'm cwbl foddloni;
Y ddwy foch o goch a gwyn,
Gruddiau fel dau flodeuyn.

Ni cha'r bardd, rhag anharddwch,
Adael ei farf fel barf bwch:
Hi ddwg ellyn digollarf,
A dwr im' i dorri 'marf,
A thywel llian mainwych,
Sebon yn drochion, a drych.
Meinir fawr werth, myn ar frys.
F'eilliaw, be na b'ai f' 'wllys:
Gwell yr olwg lle'r elwy',
Ni feiant ar fy marf mwy;
Ni raid ofn i wyr difarf,
Lle bwy' myn'd, enllibio 'marf.
Gwna mannon gain ei mynwes
Bob amser lawer o les,
Ond bydd i brydydd fwy braint,
O'i rhan yn amser henaint;
Byddaf drefnusaf o neb,
Oll o ran eillio'r wyneb;
Hynny wna hen yn ieuanc,
Hen wr llwyd yn hanner llanc.

Nodiadau[golygu]