Telynegion Maes a Môr/Ochain y Clwyfawg

Telynegion Maes a Môr

gan Eliseus Williams (Eifion Wyn)

"OCHAIN Y CIWYFAWG."

MOES ddafn o'r gostrel, gymrawd,
Mi wn mai marw'r wyf,
Gan fel y syrth bargodion
Fy nghalon o fy nghlwyf;
Mae 'ngwefus fel y marwor,
Ond heno, dan y lloer,
Hi fydd mor wen â'r barrug,
A'r lloergan arni'n oer.

Fy nghymrawd, fy hen gymrawd —
Cydymaith llawer cad
O gas at fradwyr Cymru,
O serch at lyw a gwlad —
Bydd un yn llai yfory
Yn ymladd gyda thi;
Ac un yn llai dros Gymru —
Beth ddaw ohoni hi?

Ond cyn dy ollwng, gymrawd,
A chyn im ganu'n iach,
Am byth! —gofynnaf gennyt
Ryw un gymwynas fach;
A gwn na wnei warafun
Cyn lleied peth —i un
Sy'n marw wrth ei ofyn,
Ymhell o'i fro ei hun.

Fy nghymrawd, pan ei adref,
Ac adref hebof fi,
Dos, galw gyda'm Creirwy —
Ti wyddost pwy yw hi;
A dywed iti glywed
Ei henw ar fy min,
Ar ddwthwn ola' 'mywyd,
Gerllaw y farwol ffin.

A dos a 'nghleddyf iddi —
Y bylchog hanner Hafn
Sy'n weddill —dos a hwnnw,
Ond sych y gwaed bob dafn:
Bydd Creirwy'n falch ohono,
A gŵyr, pan wêl y darn,
Mai nid deheulaw llwfrddyn
A gydia yn ei garn.

A dywed imi syrthio,
A 'ngwaed Cymreig yn llif,
Lle'r oedd yr ornest boethaf,
A'r meirw'n fwya'u rhif.
A syrthio fel gwnaeth Arthur,
A gwŷr yr hen Ford Gron, —
Fy wyneb at y faner,
A 'nghlwyfau ar fy mron.