Teulu Bach Nantoer/Pennod XII

Teulu Bach Nantoer

gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)

PENNOD XII

HYFRYTED Cwrdd ag anwyliaid wedi absenoldeb hir! Wedi'r crwydro, mor felys dod yn ôl i'r hen fro gysegredig i adrodd helyntion y daith—y prudd a'r llon. Ac mewn byd lle mae cymaint o bethau yn newid ac yn cilio, hyfryd yw cael mam neu dad yn yr hen gartref a'u cariad yn aros yr un o hyd—eiliw gwan o gariad mwy.

Edrychai pob un o deulu Nantoer ymlaen at y dydd Mawrth hwnnw gyda chalonnau llawn. Yn ystod y nosweithiau cyn ei ddyfod, o'r braidd y medrai Alun gysgu o gwbl. Nid oedd Ieuan fawr gwell, nac, ychwaith, eu mam a Mair. Rhedai meddyliau'r pedwar at ei gilydd ymhell cyn iddynt gyfarfod wyneb yn wyneb. Fore Mawrth, wedi codi, sylwodd Mair fod ei mam yn brudd iawn ei gwedd fel pe bai ar dorri i wylo, a gofynnodd iddi yr achos.

"Meddwl am Eiry fach 'rwyf fi trwy'r bore," ebe hi. Cefais freuddwyd hynod iawn amdani neithiwr. Gwelwn hi yn dod i'r tŷ yn llaw Ieuan, yn ferch dal, ac O mor dlos,—fel y gallai fod yn awr pe bai'n fyw. Daeth ymlaen ataf, a gwenodd arnaf fel y gwnai gynt, a dywedodd 'Mam' a dihunais gyda'r gair."

Wylai Gwen Owen ac wylai Mair gyda hi, a methwyd â bwyta borefwyd yn y bwthyn y bore hwnnw, er mai dydd mawr dyfodiad y bechgyn oedd, am fod un o'r teulu bach na ellid ei ddisgwyl.

"Rhaid i ni anghofio hyn heno, Mair fach," ebe'r farn, "a phaid â dweud dim am y peth wrth y bechgyn. Nid wyf am eu tristau wedi iddynt ddod adref."

Tua hanner awr wedi chwech, aeth Mair i ben y lôn fach i ddisgwyl y fen fawr, gyda'r hon y deuai Ieuan ac Alun o orsaf Llanerw.

"Dyma fi wedi dod â hwy i chwi unwaith eto," ebe'r gyrrwr wrth Mair, oherwydd adwaenai hi yn dda. Disgynnodd y ddau fachgen tal, golygus, am y cyntaf, gan redeg at eu chwaer a'i chusanu, a holi mi o gwestiynau iddi â'u lleisiau dwfn, ac aethant eu tri, fraich ym mraich yn llawen i'r bwthyn lle'r oedd eu mam, a'r bwrdd llawn, a'r croeso cynnes yn eu disgwyl.

Noson hyfryd iawn oedd honno wrth y tân yn Nantoer. Yr oedd gan y ddau lawer i'w ddweud. Un o newyddion gorau Ieuan oedd ei fod wedi ei wahodd i fod yn Ymgeisydd Seneddol dros sir neilltuol yn yr etholiad nesaf. "Felly, peidiwch â synnu, mam," meddai, os taw' Ieuan Owen, A.S.' fydd nesaf yn dod i aros yma atoch."

Yr oedd gan Alun ystôr o hanesion am ryfeddodau'r môr a'r gwledydd pell.

Yr oedd ganddo rai pethau nad oedd gan Ieuan, neu, o leiaf, bethau na soniai Ieuan ddim am danynt. Tynnodd o lyfr bychan a gariai yn ei logell, wedi ei amdoi'n ofalus mewn papur sidan, lun merch ieuanc nodedig o hardd, wedi gwisgo'n brydferth, a'i gwallt fel mantell yn disgyn dros ei hysgwyddau.

Gadawodd Alun i'r tri edrych ar y llun yn syn am ysbaid cyn dweud dim.

"Helo!" ebe'r fam, "A ydyw Alun wedi cael rhywun i'w charu yn fwy na mi?

Gwenodd Alun yn ddireidus cyn ateb.

Na, nid felly, mam," ebai," achub bywyd y ferch yma a wnes ers mwy na blwyddyn yn ôl, a chael ei llun wedyn er cof. Dyma beth arall a gefais," ebai, gan ddangos oriawr aur hardd, ac arni'n gerfiedig y geiriau—

A LITTLE TOKEN OF GRATITUDE
TO
ALUN OWEN,
FOR SAVING MY LIFE
Nov. 17, 1896.
ELSIE MAY.

Yna adroddodd yr hanes—

"Yr oedd ein llong yn aros mewn lle o'r enw Hamilton, tref ar Ynys Bermuda ym Môr Iwerydd. Cerdded ar y traeth yr oeddwn i pan glywais weiddi mawr o'r môr. Yr oedd cwch bychan wedi dymchwelyd, a gwelwn ddyn a merch ieuanc yn dal eu gafael ynddo ac yn gweiddi am help. Medraf nofio'n dda, a chyn pen ychydig funudau, yr oeddwn yno—tua deugain lath o'r traeth. 'Achubwch fy merch,' llefai'r dyn, 'daliaf fi fy ngafael yn y cwch.' Rhywfodd, medrais ddod â hi i'r lan, ond bu agos i ni ein dau foddi. Nid oedd llawer o bobl ar y traeth, a boddodd ei thad cyn i neb gael cwch i fynd ato. Yr oedd y fam bron yn wallgof—yn falch am fod ei merch yn fyw, a bron a thorri ei chalon am golli ei gŵr. Gofynasant fy enw a'm cyfeiriad, a chyn i'r llong adael Hamilton, daeth hi a'i mam i'r bwrdd a'r oriawr a'r llun yma i mi. O, dyna ferch hardd oedd hi! Pan oedd yno yng nghanol y môr, a'i dillad gwynion am dani a'i gwallt hir yn nofio ar wyneb y dŵr, edrychai fel angyles neu fôr—forwyn. A dyna hardd oedd hi yn ei dillad duon ar y bwrdd! Wylai'r wraig yn rhyfedd wrth siarad â mi, a gofyn— nodd y ddwy i mi a awn i'w gweld pan fyddai ein llong nesaf yn Hamilton. Felly, hwyrach y gwelaf hi eto, mam," a deuai rhyw olau tyner iawn i lygaid y morwr bach.

Yr oedd calon y fam yn rhy lawn i ddweud llawer, ond gwyddai'r plant ei theimlad, ac yr oedd gwybod fod eu bywyd a'u gwaith yn y byd yn gwneud eu mam yn hapus yn fwy o dâl iddynt na dim clod a gaent gan eraill.

Nodiadau