Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion/Evans, Ebenezer

Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion

gan Edward Davies (Iolo Meirion)

EVANS, EBENEZER, Bala, mab i'r Parch. Enoch Evans, pregethwr parchus gyda'r Trefnyddion Calfinaidd. Ganwyd ef Tachwedd 18, 1808. Rhoddodd ei rieni gymaint o ddysgeidiaeth iddo ag oedd yn ddichonadwy i rai o'u sefyllfa a'u hamgylchiaidau trwy wneuthur. Pan yn 16 oed datguddiodd yr Arglwydd Iesu ei hun iddo mor rymus fel y gwaeddodd ar unaith, "Ac y'm ceir ynddo ef." Cafodd anogaeth gan yr eglwys i arfer ei ddawn yn y cyfarfodydd gweddiau, &c. Gwelwyd yn fuan ei fod yn un o ddoniau helaeth, a meddwl cyflym a threiddgar. Yr oedd yn fachgen hynod grefyddol, ac yn hynod o oleu yn yr Ysgrythyrau Yr oedd awen y bardd yn helaeth ynddo. Dywedir iddo gyfansoddi llawer o farddoniaeth, er nad oedd ond ieuanc pan fu farw, ymhlith y rhai y mae ei benillion—"Deisyfiad na byddo i Dduw fy ngadael yn nghyfyng ddydd marwolaeth." Dyma un o'i waith:

"Pan b'o mherth'nasau yn fy ngado,
Na ad di fi;
Pan b'o nghyfeillion draw yn cilio,
Na chilia di;
Pan b'o f ysbryd yn ymado
O'r babell bridd mae ynddi'n trigo,
Iesu anwyl gwna fy nghofio,
Na ad di fi!"

Yr ydym yn credu fod yr Arglwydd wedi ei wrando yn ei ddymuniad. Bu farw o'r parlys yn mis Ionawr, 1829, yn 20 oed—Coleddid gobeithion mawrion am dano fel llenor a bardd; ond pan oedd y blodeuyn yn ymagor torwyd ef ymaith, a gwywodd. (Geir. Byw., Aberdar.)

Nodiadau