roddi y cwestiwn terfynol. Yr oedd pob llygad wedi ei sefydlu ar Luther, pob clust wedi ei hoelio i wrando ei atebiad.
"Ai chwi a ysgrifennodd y llyfrau hyn ?"
"Ie."
"Yn awr, a ydych yn barod i alw yr oll yn ol, neu ynte a ydych am eu harddel? Atebwch yn glir, ac i'r pwynt." "Yr wyf yn sefyll wrth yr hyn a ysgrifennwyd. Nis gallaf wneyd yn amgen. Duw fyddo fy nawdd. Amen." Cafodd fynd o'r llys yn ddianaf, fel y llanciau o'r ffwrn dân, fel Daniel o ffau'r llewod. Bu yn nghudd am dymhor yn nghastell y Wartburg. Yno y cyfieithodd y Beibl i iaith gwerin yr Almaen.
Y mae ysbrydiaeth eon, ffyddiog, hyderus Luther wedi ei grynhoi yn yr emyn ardderchog sydd yn cael ei chanu hyd y dydd hwn—Emyn Luther. Dyma gyfieithiad rhagorol o honi a wnaed gan y diweddar Dr. Edwards o'r Bala::
EIN nerth a'n cadarn dŵr yw Duw,
Ein tarian a'n harfogaeth;
O ing a thrallod o bob rhyw
Rhydd gyflawn waredigaeth.
Gelyn dyn a Duw,
Llawn cynddaredd yw;
Gallu a dichell gref
Yw ei arfogaeth ef;
Digymar yw'r anturiaeth.
****
Pe'r byd yn ddieif! fel uffern ddofn
Yn gwylied i'n traflyncu,
Ni roddwn le i fraw ac ofn :
Mae'n rhaid i ni orchfygu,
Brenhin gau y byd
Er mor ddewr ei fryd,
Ni wna ddim i ni:
Fe'i barnwyd, er ei fri,
Un gair a'i gŷr i grynu.
