Neidio i'r cynnwys

Tudalen:Anthropos-Gwroniaid y Ffydd.djvu/61

Oddi ar Wicidestun
Gwirwyd y dudalen hon

ddiacon Meirionydd, ac un o ganoniaid Llanelwy. Ac wrth yr enw swyddol yna,

YR ARCHDDIACON PRYS.

yr adwaenir ef gan mwyaf, hyd y dydd hwn. Ond yn nglŷn â gwaith arall yr ennillodd anfarwoldeb, sef ei gyfieithiad godidog o'r Salmau ar fesur cerdd. Nis gellir dweyd hyd sicrwydd pa beth a'i tueddodd at y gorchwyl anhawdd a llafurfawr hwn. Dywed rhai mai gwr da o'r enw Morus Kyffin a ddygodd y peth i'w sylw, yn ogymaint ag nad oedd gan y Cymry nemawr ddim yn y ffurf o Emynyddiaeth gysegredig ar y pryd.

Modd bynag, ymaflodd yn y gwaith o ddifrif, a glynodd wrtho nes ei orphen. Dywedir mai ei ddull fyddai cyfansoddi Salm, neu ran o Salm, ar gyfer pob Saboth, ac yna cenid hi yn y gwasanaeth cyhoeddus yn Eglwys Maentwrog. Os teimlid fod ynddi ddiffyg mewn ystyr gerddorol, gwneid y cyfnewidiad gofynnol, a rhoddid prawf arni drachefn. Yn y dull hwn cafodd y farddoniaeth ei rhoddi dan brawf ymarferol. Yr oedd yr awdwr ei hun yn gerddor; gwyddai beth ydoedd yn felodaidd a chanadwy. Dylid cofio hyn pan y clywir rhyw ddosbarth yn collfarnu Salmau Edmwnd Prys fel cyfansoddiadau clogyrnog ac anystwyth.

Yn y flwyddyn 1621, cafodd y gwaith ei argraffu dan y penawd Sallwyr Edmwnd Prys. Ac o hyny hyd yn awr, defnyddir y gwaith yn rhanol, neu yn gyflawn, yn holl lyfrau hymnau y Dywysogaeth. Cenir hwy gan Eglwyswyr ac Ymneillduwyr yn ddiwahan.

Yn 1674, yn yr oedran teg o 83, bu farw yr Archddiacon Prys. Claddwyd ef yn Eglwys Maentwrog, lle y buasai yn gweinidogaethu am 52 o flynyddau. Nid oes maen na cholofn yn dynodi man ei fedd, ond gellir dweyd am dano yntau:—

Gwnaeth ei farwnad yn ei fywyd.
Rhoes ei farble yn ei le.