ATGOFION AM DALYSARN
ATGOFION IEUENCTID
YR wyf yn gwneud ymdrech i ysgrifennu rhai o hen atgofion fy ieuenctid. Gofynnir imi am ddisgrifiad o'm hen gartref; am arferion y teulu; y fath un oedd fy nhad yn enwedig, a hefyd sut un oedd fy mam; pa fath awdurdod oedd yn y teulu, ac felly ymlaen.
Atebaf fel hyn: Y cofion cyntaf sydd gennyf am fy hen gartref ydyw yn gyntaf, y tŷ a adeiladwyd gan fy nhaid i'm mam wedi iddi briodi. Yr oedd siop un ochr, parlwr yr ochr arall a chegin yn y cefn; llofftydd, bedair ohonynt, uwchben, a warws wrth y talcen. Fe aeth y tŷ yma'n rhy fychan ac adeiladwyd darn newydd ato'n fuan. Cynhwysai hwn gegin fawr sgwâr, llofft a garret o'r un maintioli; a gardd wrth ei dalcen. Tu cefn yr oedd llwybr o gerrig gleision yn dyfod cydrhyngddynt at ddrws y gegin; yna, heibio i'r ardd, wrth y talcen, yr oedd y ffordd, a derfynai mewn gwahanol lwybrau ar ôl ichwi fyned heibio i'r stablau a'r siediau a oedd yn perthyn i'n tŷ ni. Yr oedd chwech o risiau yn esgyn o'r ffordd i'r siop, rhai llydain oddeutu chwe troedfedd o led, ac yna, wal uchel i amgylchu'r cowrt o'i blaen oddeutu chwe troedfedd o uchder.
Safai ein hen gartref ar godiad tir, a'r olwg ohono
