Mewn achos fel hwn, y drwg yw fod y bardd mor bob-ochrog yn ei syniadau moesol. Os mai tafarniaeth sydd iawn, caner mawl tafarniaeth; os mai cymedroldeb sydd iawn, caner mawl cymedroldeb; ac os mai dirwestiaeth sydd iawn, caner mawl dirwestiaeth. Ond y mae yn beryglus o ryddfrydig i ganu mawl y tri. Y mae defnyddio yr Enw Sanctaidd mewn math o chwareuaeth foesol fel hyn yn ymylu ar haerllugrwydd. Duw a chymedroldeb,—
Mae cymdeithas fel yr eigion,
Yn ymburo mewn dadleuon:
Trwy eithafau'r byd meddyliol,
Mae doethineb yr Anfeidrol
Yn cynhyrfu yn ei ganol.
Ac yna, Duw a dirwest,—
A laeswn ni ddwylaw cyn cael goruchafiaeth,
Na, gweithiwn yn ddewr, a gweddiwn ar Dduw;
A'r Arglwydd a etyb yn nhrefn ei Ragluniaeth
"Pa un ai moesoldeb ai meddwdod gaiff fyw."
Os meddylir ein bod yn gwneud defnydd rhy sarug o'r safon foesol, nid oes genym ond ateb fod moesoldeb barddonol yn rhy werthfawr i'w fradychu—hyd yn nod â chusan.
Dyddan yw cofio, wedi'r cwbl, mai ei ganeuon dirwestol yw y rhai mwyaf poblogaidd. Y mae seiniau cynhyrfus "Datod mae rhwymau" ac "A laeswn ni ddwylaw" wedi bod yn rhyfelgan ar hyd llawer cwm yn Nghymru. Ac y mae y gerdd dyner—"Roes i mo'm Cariad heibio "—wedi dwyn. yr elfen dirion i mewn i blith syniadau dirwestol;—elfen a gollir yn rhy aml yn ngwres brwdfrydedd eithafol.
Wrth ddarllen y caneuon hyn teimlir ar unwaith mai barddoniaeth ydynt, ac nid pregethau bychain wedi eu troi ar fydr. Gwir fod angerdd ei
