Ddall," neu "Ddrws y Nefoedd." Y maent fel bröydd cysegredig—fel rhyw feusydd yn ngwlad yr addewid lle bu angelion yn cerdded.
Bydd dyner wrth y plentyn bach,
Fel tôn ar dyner dant:
'Does dim ond cariad Iesu Grist
Yn fwy na chariad plant.
Gyda'r fath athroniaeth hynaws yn goleuo ei feddyliau, pa ryfedd ei fod mor ofalus rhag cymylu dim o lendid a swyn plentyndod? Nid annghofiodd "fod eu hangelion hwy yn y nefoedd."
Os bu awen y bardd yn dyner wrth blant, bu yr un mor dyner wrth famau. Yn wir y mae y bardd Cymreig wedi bod erioed yn garedig wrth y fam. Yn nghanol cythrwfl a chelanedd y Gododin, ni annghofiodd y bardd ofid y mamau gartref—
Seinyessit y gleddyf ym pen mammeu!
Os nad oes llawer o awenyddiaeth, y mae digon o deimlad da yn nghân Dafydd Ddu Eryri i "Fy Mam." Ond y mae awenyddiaeth gyda theimlad da yn nghaneuon Ceiriog i'r fam. Y mae wedi gofalu—yn "Y Ferch o'r Scêr"—roddi y goron harddaf iddi hi:—
Cariad sydd fel pren canghenog
Pwy na chara Dduw a dyn!
Canghen fechan or-flodeuog
Ydyw cariad mab a mûn.
O! 'rwy'n diolch ar fy ngliniau
Am y cariad pur, di ball:
Cariad chwaer sy'n cuddio beiau—
Cariad mam sy'n caru'r dall!
Ac onid Ceiriog ysgrifenodd, "Ti wyddost beth ddywed fy nghalon"? Y mae calon y fam yn hono yn curo byth—yn curo yn anfarwol.
Yn araf i safle'r gerbydres gerllaw
Y rhodiai fy mam gyda'i phlentyn;
waelod ei chalon disgynodd y braw
Pan welai y fan oedd raid cychwyn—
