Tudalen:Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill.djvu/84

Nid oedd aur y traeth na gleni'r ddôl
Yn dwyn y trysorau gollasant yn ol;
A theimlai y pedwar frathiad y ddraen.
O orfod cardota eu ffordd ymlaen. '
Doedd neb yn eu nabod o gastell i gaer,
Na neb roddai glust i'w ceisiadau taer;
Eu haelwyd gan amlaf oedd mynwes y rhos,
A brwyn yn obenydd drwy gydol y nos.
Ddiwedydd wrth ymdaith daeth rhiain deg
I gyfarfod a'r pedwar o'i chaban breg;
Wrth weled ei gwallt tybiasant yn ffol
Fod yr haul wedi gado'i belydrau ar ol!
Yng nglesni ei llygaid gwel'sant yn glir
Hawddgarwch yr ardal gollasant yn hir.
Symudai ymlaen a symudai yn ol
Fel chwa drwy y gwlith ar flodeu y ddôl;
Os siglai pob gwlithyn, i'w golwg hwy
Fe siglai ei hun i brydferthwch mwy.

Gwahodd y pedwar i'w chaban wnaeth,
I gael seibiant ac enllyn a siarad ffraeth;
Ond safodd ar drothwy ei hannedd lom,
Gan syllu yn daer, ac mor drist a siom.
Cyfeiriodd ei llaw tua'r gorwel lliw'r gwin,
Ac ebai, wrth bedwar pererin blin;—
"Y Dydd yw y Byd sy'n mynd heibio'n ddi-feth;
A'r Nos yw Marwolaeth oresgyn bob peth."

Rhwng muriau'r caban ymgomio'n ffri
Wnai'r pump, a'r hyotlaf o bawb ydoedd hi.
Gwynfydai'r marchogion ar degwch ei gwedd,
Wrth wrando ei chân a chlodfori ei gwledd.
Am law ac am galon y riain deg hon
Dymunai pob marchog yn nyfnder ei fron.
Gomeddai gydsynio er gwybod yn iawn
Fod calon y pedwar o gariad yn llawn;
"Ond cyn ymwahanu yfory," medd hi,
Cyfrinach fy mynwes egluraf i chwi."